Pluralism is not a Fault-line

By Dejene H.

In this incidence, the author prefers the term plurality to diversity because the latter may conjure up poles apart difference which does not define the Ethiopian reality. Harmony and tolerance more explains the Ethiopian social fabrics and values. The concerns, interests, needs, demands and problems of all Ethiopians are same or similar though in different languages. They have similar cultural values, tradition, psychology and history while plenty in linguistics. In addressing the concerns, interests, needs, demands and problems of all Ethiopians, the Grand National strategy should be identical and stable while tactics may be flexible towards the success of the defined grand strategy.

The grand strategy solution for plural interests is pluralist approach. Single approach cannot serve all for no one cape fits all. Social pluralism can positively contribute to build effective and sustainable democratic governance with pervasive strength in a civilized society. Nation building in its original version instead describes the sense of trampling over the social, political and cultural plurality that may have been previously existent within the national territory in favor of the devastatingly leveling homogeneous force of national unity which could not be a way out for everything. Chauvinist nationalism does not work in today’s Ethiopia. Nation building concept should be defined properly in the prevailing national context. Its traditional definition cannot apply uniformly across the board. One definition does not fit all because definitions and their interpretation vary indifferent contexts. National unity cannot be built based on false consciousness of populist sentiments exploiting emotional resonance.

Pluralism is a broad concept thus specified here to a system in which two or more states, groups, sources of authority, etc., coexist. Pluralism is the theory that a multitude of organizations, not the people as a whole, govern the country. These organizations, which include among others political parties, trade unions and professional associations, environmentalists, civil rights activists, business and financial lobbies, and formal and informal coalitions of like-minded citizens, influence the making and administration of laws and policy. Pluralist system is defined as a society where multiple peoples, groups or entities share political power. An example of pluralism is a society where people with different cultural backgrounds keep their own tradition, where professional societies, labor unions and employers share in meeting their respective needs. Since the participants in this process constitute only a tiny fraction of the populace, the public acts mainly as bystanders.

Pluralism is the view that in formal democracies, power should be dispersed among a variety of economic and ideological pressure groups and should not be held by a single elite or group of elites. Pluralism assumes that plurality is beneficial to society and that autonomy should be enjoyed by disparate functional or cultural groups within a society, including religious groups, trade unions, professional organizations, and ethnic minorities. It is the recognition and affirmation of plurality within a given political space, which permits the peaceful coexistence of different interests, convictions and lifestyles. While not all political pluralists advocate for a pluralist democracy, it is most common as democracy is often viewed as the most fair and effective way to moderate between the discrete values. Pluralism tries to encourage members of society to accommodate their differences by avoiding extremism and engaging in good faith dialogue.

Pluralists also seek the construction or reform of social institutions in order to reflect and balance competing claim concerns and interests. Pluralism is connected with the hope that the process of discourse will result in a consensus for common good. This common good is not an abstract value or set in stone, but an attempt at balancing competing social interests, and will thus constantly shift given present social conditions. The global governance system is based on free market economy and multiparty political system on the conjecture that competition among massive alternatives is a natural necessity for creativity and innovation in all aspects and a vehicle to sustainable development. The global governance system professes plural power structure. Power is loaded with implications that must be fully grasped if one is to understand it correctly.

In the first place, power is not an identifiable property that humans possess in fixed amounts. People are powerful because they control various resources. Resources are assets that can be used to benefit for the people and force others to do what is required. Politicians become powerful because they command resources that people want or fear or respect. The list of possible power sources is virtually endless: legal authority, wealth, prestige, skill, knowledge, charisma, legitimacy, free time, experience, celebrity, and public support.

In a pragmatic interpretation of power, the reason why there is such fierce competition to get into government and stay in power is that once you are in the palace, you have a license to virtually print money and it is conventional wisdom that money makes the world go round. Motivation and commitment to serve people and country does not require such a fierce competition more than announcing election intent and proposal to the electorate. The tenacity for national unity is not a naïve pursuit for a mere great empire. It is on account of the whole is more robust than the sum of its parts metaphor. The quest for unity is a pursuit for more and better common bread based on mutual respect, liberty, magnanimity and decent citizen practices answerable to law and order. National unity is most welcomed and thought of with regards to core democratic values which are fundamental beliefs and constitutional principles of the peoples, nations and nationalities of Ethiopia. Building a single polity and economic community means nothing but building Ethiopia as a unit.

For a country of social plurality and ethnically spread society, pluralism in the political arena and decentralized federal administrative structure is imperative and a natural necessity. Ethnic plurality per se cannot be a fault line and source of any problem. In fact, it can be a source of proud identity and robust national power in all aspects when united, as the saying goes ‘united we stand; divided we failed’. Federalism is good for many countries and not for others. Similarly, unitary system is good for many countries and still not for some others. Ethiopia has come across both unitary system and federalism with the latter being relevant and important or useful. Ethiopians are cognizant of the demons of federalism and unitary system.

Today above 25 countries accounting more than 40% of the world population follow federal form of government system. Federalism is successful in Ethiopia. Every nation, nationality and people in Ethiopia promotes its own identity, culture and language respecting each other with larynx of plurality. At the same time the spirit of the people about national unity as a single country Ethiopia is very strong. Ethiopians are living in unity through plurality because the federal arrangement is a voluntary union of equal peoples, attesting unity does not necessarily mean uniformity. In fact, the challenges in the way are government failure, regulatory capture and the impact of rent-seeking behavior as well as organized crimes within the democratization process loom inimical stumbling block obstacles and distraught to the genuine part of the state effort which are inevitable particularly in early stages. With all these, we are experiencing the federal system is going through its natural course and phases of development process. The plural socio-economic structure of Ethiopia deserves it equivalent plurality in the political arena.

Some people understand decentralization or federalism as borders created to fracture races and smash nationalism, creating multiple regional states to be hotbeds of ethnic rivalry ultimately preventing ethnic groups from uniting against corrupt and a dictator ruling of their own and other common problems. Because it is usually observed unitary-federalism or pseudo federalism with patrimonialism and the attendant wasteful duplication of bureaucracies is in place all over a country. This is what we have confronted to tackle patiently.

Democracy is a process not an event. Building a well functioning, established legitimate democratic system is a protracted usually non-linear process that experiences considerable fluctuations and setbacks. Building democracy is not easy as damaging it. The bloating democratic institutions may be hollow, weak and ineffective in the outset conveying that to oust a dictator is easier than to establish a functioning democracy- a process that is likely to be rocky and far from linear. Active and sustained citizen participation and engagement in public policy making and implementation process is one of the core elements of democracy. If we are to keep democracy on its feet and walking, not imposition or suppression, but dialogue, negotiation, understanding, tolerance, magnanimity and consensus building public discourse that should be the way of life.

Basic civil liberties guarantee the democratic process is inclusive, free of repression and enables citizens to participate in an informed and autonomous manner. Political and civil liberty embraces freedom of speech and assembly/association, free of suppression and the right to vote and to be eligible for public office. Freedom of speech and the press embodies the right to hold any view and to express it. In fact, economic freedom and political freedom as well as property rights and civil liberties are the many in one basket or two sides of the same coin.

The protection of freedom of information and human rights is identified as a means of bringing about improved governance. Plural media landscape plays essential role in building sturdy democratic system. Pluralistic media landscape in the electronic, digital (online, broadcast) and print media empire is decisively important for the promotion of freedom of expression and free flow of information and exercise the right of the public to be properly informed on matters of public interest. The media play a critical role in the maintenance of democracy by providing a bridge between all of the different elements in society. Social pluralism can positively contribute to effective and sustainable democratic governance in a civilized society.

Pluralistic media landscape in the press, electronic, digital and print media empire that ensures access to alternative sources of information that are not monopolized by either the government or any other single group is decisively important for the promotion of freedom of expression and free flow of information. The public seek independent commentary on information sources and controversial cases. There are provisions that guarantee the right of the public to be properly informed on matters of public interest and enable citizens to participate in an informed autonomous manner crowding out to partially motivated mouthpiece media service. The role of the journalism community is paramount importance in the media empire. For their nobility role journalists are designated as credible truth tellers and bestowed with great honor, however, those who abuse the profession are no more in the domain of honor.

Freedom from arbitrary arrest and seizure as defined by the concept of the rule of the law recognizes that a person is accounted innocent until proved guilty. It includes freedom of choice where to live, where to work or invest. There is an organic link between political freedom and freedom from hunger, ignorance, disease and much more as Amartya Sen defined freedom (freedom from the three evils of want, ignorance and squalor). This concept is emerging as human right and food sovereignty movement these days. Eventually, freedom is nothing else but the chance to be better, and used for better of the common good or for better of the greater public good. Promoting democracy is basically a political process and it cannot afford to ignore the central issue of state power. Yet discretionary power of the state should be restrained.

Citizens should be able to identify between genuine efforts and hoax commitment as well as empty promises for maneuvers. The rules governing social and economic interactions should be predictable and stable. The people and all actors must comply with the governing rules. Any personality and identity status should not be above the governing rules of the democratic game. Compliance requires strong institutions of democracy and the rules of democratic game ensure responsibility and accountability. Transparency in role assignment and accountability is fundamental to alleviate problems of elite capture and local capture. The absence of transparency guarantee, transparent and predictable institutional frameworks allows discretionary interpretations that could give rise to rent mismanagement, rent seeking and corrupt practices which undermine accountability, credibility and legitimacy of the governance system. More worse, public confidence in the integrity of the policy and regulatory frameworks is diminished and the operation of the market is distorted.

The rule of law covers the principles that laws should not require people to do the impossible, the requirement that similar cases be treated similarly, the principle that there is not an offence unless there is not a law dealing with the matter, the demand that laws be known and expressly promulgated and precepts involving the notion of natural justice. For example that judges be fair and impartial, and that people may not be judges in their own case. The other important thing in relation to the primacy of rule of law is that justice of victor does guarantee rule of law because the victors may distort justice either to revenge or pardon. In all cases, honesty is the best policy on earth, because the truth is always fair. Everybody should champion the truth. Cheats never prosper; In fact, old tricks do not work these days. There are hidden tricks that you cannot distinguish in this wicked world. If one believes in reason and the supremacy of law and applies it consistently, all the rest follows. A freer and more democratic world helps create a virtuous circle of improved security, stronger economic growth, and durable alliances—all of which better serve the long-term national interests.

(Source: Horn Affairs)

Editor's note:

We think the federal system is the best option for Ethiopia. However, the current federal system in Ethiopia needs some modifications. The aim of the federal system is to guarantee equality among the various ethnic groups, which in the end transforms Ethiopia to be more united. We cannot unite Ethiopia by preaching about unity without guarantying equality of it's ethnic groups. Ethiopia has competitive ethnic groups. Some are very advanced and would be impossible to promote the domination of one culture and language. We should use Tigrigna and  Oromigna ( Oromo language)as working languages in par with Amharic. The national TV and other media should give equal coverage to events in the regional states in the above languages. The capital cities in the regional states should be equally developed as Addis Ababa or Fin Fine. etc. Otherwise the struggle for equality and social justice will continue which might lead to the fragmentation of Ethiopia into weak mini-states. The Amhara tribal domination of Ethiopia is driving the country to fragmentation. We should stop the amhara domination of Ethiopia by introducing more languages as working languages and forcing the amhara tribe to learn languages of other tribes. The Swiss model of federation might bring Ethiopia to more unity and peace.

በባንዲራና አርማ ዙርያ ያሉ ውዝግቦች

 

ከባይሳዋቅ-ወያ

 

ባንዲራ የአንድ አገር ሕዝብ ማንነት መገለጫ ነው። የሰው ልጆች በታሪካቸው ውስጥ የየራሳቸውን ቡድን ወይም ወገን ከሌሎች ለመለየት ጨርቅን በተለያዩ ቀለሞች በመቀባት፣ እንጨት ላይ ሰክተው በእጃቸው ይዘው በመዞር፣ አንገታቸው ላይ በማሰር ወይም ጎልቶ እንዲታይ ከማሰብ አንጻር ረዘም ባሉ እንጨቶች ላይ እየሰቀሉ ከማንነት መገለጫም ባሻገር ይዞታን ወይም ባለቤትነትን ለማረጋገጥ ይጠቀሙበት እንደነበር የሕብረተሰብ ታሪኮች መዝግበዋል። ባገራችን ባንዲራ እንደ ኢትዮጵያ መገለጫ ሆኖ መቼ እንደቀረበ በትክክል ባይታወቅም፣ ባንዲራን ከኢትዮጵያ ሕዝብ ጋር ለመጀመርያ ጊዜ ያስተዋወቁት አጼ ምኒልክ መሆናቸው በሰፊው ይነገራል። ያኔ ትክክለኛ ስሙ “ሰንደቅ ዓላማ” በመባል ቢታወቅም፣ ጣሊያኖች ኢትዮጵያን ከወረሩ በኋላ ግን “ባንዲራ” በሚለው የጣሊያንኛ ቃል ተተክቶ ዛሬ በስፋት እየተጠቀምንበት ነው። (በዚህ ጹፌም ይህንን ሳንወድ በግድ ተጭኖብን ዛሬ የአማርኛ ቋንቋችን አካል የሆነውን “ባንዲራ” የሚለውን አባባል በተደጋጋሚ እጠቀማለሁ)። ይህ ጽሁፌ የሚያተኩረው፣ ከአገርና ከማንነት ጋር ስለ ተያያዘው ባንዲራ ላይ ብቻ ነው።

አገራት ባንዲራዎቻቸውን እንደሚያመቻቸው የማንነታቸው መገለጫ አድርገው ይጠቀሙበታል። ዲሞክራሲ እንደ አንድ የአገዛዝ ሥርዓት ሥራ ላይ ከመዋሉ በፊት በነበሩት ያገዛዝ ሥርዓቶች፣ የገዢው ክፍል (ለምሳሌ ንጉሦች) ያላንዳች የሕዝብ ተሳትፎ ራሳቸው ያሰኛቸውን ቅርጽና ቀለም ያለውን ባንዲራ አሰርተው ያገራቸውና የሕዝባቸው መለያ አድርገው ይጠቀሙበት ነበር። ለምሳሌ በተለምዶ የኢትዮጵያ የምንለው ባለሶስት ቀለማት ባንዲራ ያገራችን ሕዝቦች መለያ እንዲሆን የተወሰነው በሕዝቦች ተሳትፎ ሳይሆንበአጼ ምኒልክ ውሳኔ ነበር። ያኔ በነበረው ያገዛዝ ሥርዓት፣ ንጉሥ “ስዩመ እግዚአብሔር” ስለሆነ ሕዝቡከንጉሡ“የተሰጠውን”እንዳለተቀብሎ ሥራ ላይ ማዋል እንጂ የሚፈልገውን የመምረጥ መብት ስላልነበረው፣የራሱ ባንዲራ አድርጎ ሲጥቀምበት ኖሯል። በሌሎች አገራት ግንዲሞክራሲያዊ የአገዛዝ ሥርዓቶች እየተስፋፉና እየተለመዱ ሲመጡ፣ የባንዲራ ምርጫም ልክ እንደ ሌሎች አገራዊ ጉዳዮች ለሕዝብ ቀርቦና ሕዝብም ተወያይቶበት የሚበጀውን ባብላጫው ድምጽ እንዲወስን ይደረግ ነበር። ዛሬም ብዙ አገራት የሚከተሉት ይህንን ልምድ ነው። ባንዲራና አገርን በተመለከተ ገዢው የዲሞክራሲ መርህ፣ አገር ቋሚ ናት፣ ባንዲራ ግን እንዳስፈላጊነቱ ሊቀየር ይችላል የሚል ነው።

 

አዎ! የባንዲራ ቀለምና አርማ፣ እንደ አገር ቋሚ ነገር አይደለም። አስፈላጊ ከሆነ መሪዎች በተቀያየሩ ቁጥር ባንዲራም ሊቀየር ይችላል። አገራችን ኢትዮጵያን እንደ ምሳሌ ብንወስድ፣ ሶስት ቀለማት የነበረውን ልሙጡን የአጼ ምኒልክን ባንዲራ፣ አጼ ኃይለ ሥላሴ ሲነግሱ፣ ቀለማቱን እንዳለ ወስደው በላዩ ላይ ግን የሞዓ አንበሳን ምልክት ለጥፈውበት የኢትዮጵያ ባንዲራ እንዲሆን ወሰኑ። ምንም እንኳ የሕዝባችን ተሳትፎ ባይኖርበትም፣ ያ ባንዲራ የዘውዱ አገዛዝ በደርግ እስኪተካ ድረስ ያገራችንና የሕዝባችን የማንነት መታወቂያ ሆኖ ከማገልገሉም በላይ፣ ላብዛኛው ሕዝባችን ከወንጀለኛ መቅጫ ወይም ከፍትሃብሔር ሕጎች ይልቅ በዜጎች ሕይወት ውስጥ ትልቅ ሚና ነበረው። በአከራካሪ ጉዳዮች መካከል አንደኛው ወገን “በባንዲራ አምላክ” “ወድቆ በተነሳው ባንዲራ” ካለ፣ ሌላው ወገን በምንም ተዓምር በሚከራከሩበት ጉዳይ ላይ ሊቀጥል አይችልም። የደርግ መንግሥት ሥልጣን ሲረከብ፣ የአጼውን ባንዲራ ቀለሞቹንና የቀለሞቹን አቀማመጥ ሳይቀይር፣ መጀመርያ ላይ፣ ከሞዓ አንበሳው ዘውዱን አንስቶ ያንኑ አንበሳ ያለዘውድ አስቀመጠ። እየቆየ ሥልጣን ወንበሩ ላይ ተረጋግቶ ኢሠፓን ከመሰረተ በኋላ፣ ይህን ዘውድ የለሹን ያንበሳ አርማ የአርሶ አደሩና የወዛደሩን ሕብረት በሚያሳይ “ሶሺያሊስታዊ” አርማ ተካው። ኢሕአዴግ ደርግን ገልብጦ ሥልጣን ሲወስድ፣ ሶስቱን ቀለማት አቀማመጥ ሳይነካ የ “ሶሺያሊስቱን” አርማ አንስቶ “የብሄር ብሄረ ሰቦችን” ይወክላል ባለው የኮከብ አርማ ተካው። በዚህ ጊዜ አንድ እስከዛሬ ባባንዲራችን ታሪክ ውስጥ ያልታየ አዲስ ክስተት ቢኖር፣ በኢሕአዴግ ዘመን ከአርማው መቀየር ባሻገር ከለምደናቸው ሶስት ቀለማት ሌላ ሰማያዊ ቀለም መጨመሩንም ነው።

ከዚህ ሂደት የምንረዳው ሁለት ዋና ነገር፣ ሀ) ተከታታይ ገዢዎቻችን የባንዲራዎቻችን ቅርጽና ይዘት ያላንዳች የሕዝብ ተሳትፎ እንዳሰኛቸው ይቀያይሩ እንደነበርና፣ ለ) ከአጼ ምኒልክ ወዲህ ሥልጣን ከያዙት ተከታታይ ገዢዎቻችን መካከል፣ አንዳቸውም የፊተኛውን ባንዲራ ቅርጽና ይዘት እንዳለ ጠብቆ ያኖረ እስከዛሬም አለመኖሩን ነው።

ባንዲራ በርግጥም ያንድን አገር ልዕልና ማስከበርያና በዚያ አገር ለሚኖሩት ዜጎች መለያና ማንነት ማረጋገጫ የሆነ ከጨርቅነት በላይ ልዩ ስሜትን የሚረጭ አገራዊ ሃብት ነው። አረንጓዴ ቢጫና ቀይ ጨርቆች ጣቃ ተራ ለሽያጭ ተዘርግተው ሲታዩ የሌላቸውን ዋጋ፣ ሶስቱ ቀለማት አንድ ላይ ተሰፍተው ከአርማው ጋር ሰንደቅ ላይ ሆነው ሲውለበለቡ ማየት የሆነ ልዩ ስሜትን በሰውነታችን ውስጥ ይረጫል። ለዚህ ነው አባቶቻችን ጠላትን ለመውጋት ሲሄዱ ባንዲራውን ከፊት አድርገው በድፍረት የሚዘምቱት! ለዚህም ነው ጠላት እንኳ ሲያጠቃቸውና ሲያፈገፍጉ፣ ድንገት ተማርከው ጠላት ባንዲራውን መዘባበቻ እንዳያደርግ ከማሰብ “እኔስ ልሙት ባንዲራው ግን መሞት የለበትም ብለው፣ ከጦርነቱ በኋላ ተከታዩ ትውልድ ፈልጎ ያገኘዋል ብሎ ከማሰብ ባንዲራውን ጠቅልለው የሚቀብሩት!  አዎ! ባንዲራ ልዩ ኃይል ያለው የማንነት መገለጫ ምልክት ነው።

ይህ የባንዲራ ልዩ ኃይልና የኔ ነው ብለው በተቀበሉት ዜጎች ላይ የሚያሳድረው ልዩ የሆነ የማንነት ስሜት ነው እንግዲህ ባንዲራው የማንነቴ መገለጫ ነው ብለው የሚያስቡትን ሰዎች በሌላ ይህንን ማንነታቸውን ይቀናቀናል ብለው በሚገምቷቸው ግለሰቦች ወይም ቡድኖች ላይ ከቃላት ግጭት አልፎ ውድ ሕይወትን ለመሰዋት ዝግጁ የሚያስደርግ። ለዚህም ነው መንግሥታትም በሰላሙ ጊዜ ያገራቸው ምልክትና የራሳቸው መገለጫ በመሆኑ ውዱን ሕይወታቸውንም ቢሆን ክፍለው እንዲንከባከቡት ሕዝብን የሚያስተማሩትና በጦርነት ጊዜ ደግሞ ለባንዲራው ክብር መሞት የሚጠበቅባቸው መስዋዕትነት መሆኑን አጥብቀው የሚያስረዱት። ይም ሆኖ ግን፣ አገርና ሕዝብን ከውጭ ወራሪ ኃይል ለመከላከል ሕዝቡንለማስተባበር ይረዳ እንደሁ እንጂ፣ ባንዲራ በየትም አገር አንድ መንግሥት ከዜጎች ጋር ያለውን ግንኙነት ማለትም የዜጎችን ዲሞክራሲያዊና መሠረታዊ የሰው ልጆችን ሰብዓዊ መብት ለማስከበር እምብዛም ጠቃሚ ሲሆን አልተስተዋለም።

ዛሬ ባንዲራን አስመልክቶ ባገራችን በዝቅተኛ ደረጃ የሚታይ በተለያዩ ቡድኖች መካከል የሚከሰቱ ግጭቶች ከዚሁ ከባንዲራ ምንነትና በባንዲራው ከሚያምኑቡድኖች ውስጣዊ ስሜት የመነጨ ይመስለኛል። ግጭቶቹ ግን ከቃላት ወደ አካላዊ  ተሸጋግረው የዜጎችን ነፍስ እስከማጥፋት ደርሰዋል። ዛሬ በዝቅተኛ ደራጅ የሚታይ ግጭት ይምሰል እንጂ አስቸኳይ መፍትሄ ካልተፈለገለት ወደ ከፍተኛ ደረጃ ግጭት እንደሚሻገር ሁኔታዎች ያመላክታሉ። ግን እንዴት ሆኖ ነው እዚህ የደረስነው? ከወትሮ የተለየ ምን ነገር ቢፈጠር ነው ዛሬ የተለያዩ ቡድኖች የኔ ባንዲራ ካንተ ባንዲራ የተሻለ ስለሆነ ያንተን ትተህ የኔን ተቀበል፣ ካልተቀበልክ ደግሞ እንድትቀበል አስገድድሃለሁ የሚል ደረጃ ላይ የደረስነው? መንግሥትም ላለፉት ኸያ ሰባት ዓመታት፣ ምንም እንኳ ያው እንደተለመደው ያለ ሕዝቦቻችን ፈቃድ፣ በተለመደው ሶስት ቀለማት መደብ ላይ ባለ አምስት ጫፍ ኮከብና ሰማያዊ መደብ ጨምሮ የፌዴራሉ ባንዲራ ነው ብሎ በተባበሩት መንግሥታትና በሌሎች ዓለም አቀፍ እንዲሁም በቀጠናዊ ድርጅቶች ዋና መሥርያ ቤቶች ካውለበለበና፣ ዘጠኙ የፌዴራሉ አባል ክልሎችም የየራሳቸውን ባንዲራ ማውለብለብ ከጀመሩ ያን ያህል ጊዜ ቢያልፍም፣ ለምንድነው ዛሬ ልሙጡ የምኒልክ ባንዲራ እንደ ትክክለኛው የኢትዮጵያ ባንዲራ ሆኖ የቀረበው? አጼ ኃይለ ሥላሴ ይህንን አርማ አልባው የምኒልክን ባንዲራ ቀይረው ራሳቸው የፈለጉትን ሞዓ አንበሳ ሲጨምሩበት፣ ደርግ ደግሞ ሞዓ አንበሳውን አስነስቶ በሶሺያሊስት አርማሲተካው ምንም ተቃውሞ ሳያስነሳ፣ ለምንድነው ዛሬ ልሙጡ የምኒልክ ባንዲራ ላይ ኮከብ መጨመሩእስከ ግጭት የሚያደርሰን? የሚገርመው እኮ አርማዎች ተቀያየሩ እንጂ ባንዲራው ከምኒልክ ጊዜ ጀምሮ ቀለሞቹም፣ የቀለሞቹም አቀማመጥ እንዲሁም የጨርቁ ርዝመትና ስፋት አልተቀየረም።

በኔ ግምት፣ ችግሩ ያለው በአርማው ላይ አይደለም የምልበት ሁለት ምክንያቶች አሉኝ። አንደኛው፣አገሪቱ በፌዴራሊዝም የአስተዳደር ሥርዓት መሠረት፣ ዘጠኝ “ራሳቸውን የሚያስተዳድሩ” እና የየራሳቸውን ባንዲራ የሚያውለበልቡ ክልሎች በመፈጠራቸው፣ የለመድነው አንድ አሓዳዊ መንግሥትና አንድ ባንዲራ ስለቀረብን ይመስለኛል። ሶስቱን ቀለማትና አቀማመጣቸውን ሳይቀይሩ ተከታታይ መንግሥቶቻችን እንደተመቻቸው ያሰኟቸውን አርማዎች በባንዲራው ላይ ሲለጥፉ ያላመመን፣ ዛሬ እንደዚህ ሊያሳምመን የቻለው ኢሕአዴግ በለጠፈው አርማ ሳይሆን፣ ባወጀው የፌዴራል ሥርዓትና አስተዳደርና ክልላዊ መዋቅር ይመስለኛል። ችግሩ እንግዲህ ከፌዴራሊዝም ሥርዓትና የሥርዓቱ ውጤት በሆነው የክልሎች አወቃቀር ዘንድከሆነ ደግሞ ባንዲራውን እንደ ሰበብ ከመጠቀም ዋናው የችግሩ ምክንያት የሆነውን ፌዴራሊዝም ላገራችን ይበጃል ወይስ አይበጅም ብሎ መወያየቱ የሚበጅ መሰለኝ። ሁለተኛው ደግሞ የኦቦ ለማ የለውጥ ቡድን የተቃዋሚ ድርጅቶችን አጄንዳ በሙሉ ስለነጠቃቸው፣ እነዚህ ድርጅቶች ዉሃ የቋጠረና ሕዝቦቻችንን የሚያቀራርብ ሕዝባዊ የፖሊቲካ አጄንዳ ማቅረብ ሲያቅታቸው፣ በዚህ በቀላሉ ሊለያየን በሚችል ጎጂ አጄንዳ ላይ ማተኮርን ስለመረጡ ይመስለኛል።

ስለፌዴራሊዝም አዋጪነት ወይም ኪሳራ፣ መድረኩ ተበጅቶ እሰጥ አገባ እስክንጀምር ድረስ፣ ለጊዜው በየቦታው የተለያዩ ባንዲራዎችንና አርማዎችን በማውለብለብ “ከተቃራኒ ወገን” ጋር ግብ ግብ ለመግጠም ለሚዘጋጁ ወገኖቻችን፣ ባንዲራና ዲሞክራሲያዊ መብትን አመላክቼ የሚከተለውን ለማለት እሻለሁ።

ባንዲራ ያንድን አገር ልዕልና ለማስከበር ሕዝቦቿን ከማስተባበር ባሻገር በአገሪቷ ውስጥ የሕዝቦችንና የዜጎችን ዲሞክራሲያዊና ሰብዓዊ መብቶችን ከማስከበር አንጻር የሚጫወተው ሚና በጣም ውስን ነው ብያለሁ። የግለሰብና የቡድን መብቶችን በማስከበር ረገድ ላንዳንድ ሕዝቦች ባንዲራ እንዲያውም የመጨቆኛ መሳርያ እንጂ የእኩልነት ተምሳሊት ሆና አይታይም። የምኒልክን ባንዲራ በተመለከተ ለምሳሌ፣ ጀግኖች የጦር መሪዎቻችን በዚህ ባንዲራ ሥር ሕዝቡን አሰልፈውና ራሳቸውም ባንዲራውን እያውለበለቡ ጣሊያንን ሲዋጉ ተገደለውም በዚሁ ባንዲራ ተገንዘው ወደዚያኛው ዓለም ሲሸኙ፣ ጦርነቱ አልቆ በሕይወት የተመለሱት የጦር አበጋዞችና ሌሎችም ተዋጊዊች ደግሞ “አርበኛ” ተብለው ይህንኑ ባንዲራ እያውለበለቡ ወደ ደቡብ ተልከው የዜጎችን መሬት ያላንዳች ካሳ በመንጠቅና፣ የቀድሞ ባለመሬቶችን “ገባር” አድርገው፣ የ 1967 ዓ/ም የመሬት ዓውጁ መጥቶ እስከገላገላቸው ድረስ እንደወራሪና ተወራሪ ሕዝብ ይተያዩ ነበር።

 

እስካሁን በኢትዮጵያ ታሪክ ውስጥ የታዩት አራት መንግሥታት ሲሆኑ (ንግሥት ዘውዲቱና ልጅ ኢያሱን ሳይጨምር)፣ በአራቱም የአገዛዝ ዘመን በኢትዮጵያ ባንዲራዎቹ ሥር የዜጎችና የሕዝቦች መብት የተከበረበት ጊዜ አልነበረም። በምኒልክ ዘመን የዜጎች አካላት ተቆርጠዋል፣ በኢሕአዴግም እግሮችና ጣቶች ሲቆረጡ አይተናል። በኃይለ ሥላሴ ዘመን የዘውዱን አገዛዝ ሥርዓት ለመመፈንቀል አሲራችኋል ተብለው ዜጎች በጥይት ተረሽነዋል፣ ተሰቅለዋል። በደርግ ዘመንም በተለይም በቀይና በነጭ ሽብር ጊዜ ብዙ ወገኖቻችን ተገድለዋል፣ ለስቃይ ተዳርገዋል። ያም ሆኖ ግን፣ በምኒልክ ዘመን  ወደ ዓድዋ፣ በኃይለ ሥላሴ ዘመን ወደ ማይጨው፣ በደርግ ዘመን ደግሞ ወደ ኦጋዴን፣ በኢሕአዴግ ዘመን ደግሞ ወደ ባድሜ የዘመተውና የተዋደቀው ሕዝባችን በወቅቱ የኢትዮጵያ ሰንደቅ ዓላማ ተብሎ ከላይ “የተሰጣቸውን” የኢትዮጵያዊነት ማንነታቸውን ማረጋገጫ የሆነውን ይዘው እንደነበር ታሪክም እኛም ምስክሮች ነን።የሚገርመው ደግሞ፣ ሕዝባችን የኢትዮጵያን ዳር ድንበር ለማስከበር ወደ ባድሜ የዘመተው ከሁሉም ባንዲራዎች ዝቅተኛ ቅቡልነት ያገኘውን የኢሕአዴግን ባንዲራ እያውለበለበ ነበር። ስለዚህ ነው ባንዲራ ያንድ አገርና ሕዝብ የማንነት መገለጫ በተለይም ዳር ድንበርን ለማስከበር ሕዝብን ለማስተባበር ይረዳል እንጂ በሰላሙ ጊዜ ለዜጎች የፍትህ ምንጭ ወይም መለኪያ አይደለም የሚባለው።

አሁን በቅርቡ፣ በተለይም በሽብርተኝነት ተፈርጀው ውጭ አገር ሲንቀሳቀሱ ከነበሩት ድርጅትች መካከል ኦነግና ግንቦት-7 ወደ ኢትዮጵያ እንዲመለሱ መንግሥት ባቀረበላቸው ጥሪ መሠረት መመለስ ከጀመሩ በኋላ የድርጅቶቹን ባንዲራ አስታኮ በአዲስ አበባና አካባቢው የተከሰተውና በመከሰት ላይ ያለው ግጭት አሳሳቢ እየሆነ መጥቷል። የግንቦት-7 ደጋፊዎች መሪዎቻቸውን ለመቀበል የምኒልክን ባንዲራ ይዘው ሲወጡ የኦነግ ደጋፊዎች ደግሞ የድርጅታቸውን አርማ ይዘው ለመውጣት ሲሞክሩ፣ የኢትዮጵያ ሕዝቦችን አንድነት የሚጻረር ባንዲራ ነውና አትሰቅሉም እንሰቅላለን በማለት በተፈጠረው ግብግብ የዜጎች ነፍስ መጥፋቱና አለመግባባቱ አሁንም እንደቀጠለ መሆኑ ሁላችንንም ማሳሰቡን ቀጥሏል።ሁለቱ ድርጅቶች የፈለጋቸውን አርማ ወይም ባንዲራ ይዘው መሰለፋቸው መብታቸው መሆኑ እየታወቀ፣ አንደኛው ወገን ሌላኛውን እንደ ጸረ-አንድነት፣ ራሱን ደግሞ ለአንድነት ዘብ የቆመ አድርጎ ማቅረብ ትክክል አለመሆኑ እየታወቀና፣ በተለይም ደግሞ ሁለቱም አርማዎች ወይም ባንዲራዎች የድርጅቶቹ እንጂ እንወክለዋለን የሚሏቸው ሕዝቦች ማንነት መገለጫና አርማ አለመሆኑ እየታወቀ፣ በግድ የኔ ብቻ ትክክለኛ ነው ብሎ መሞገት፣ አንድም የዲሞክራሲን ምንነት ካለመረዳት የሚመጣ፣ አለያም ማን አለብኝነት  ይመስለኛል።

ሁለት ዓቢይ ጉዳዮችን አንስቼ ላጠቃልል፣

የመጀመርያው፣ እስካሁን ስናውለበልባቸው የነበሩ ባንዲራዎቻችን በሙሉ ከላይ ገዢዎቻችን “ይህ ነው የሚበጃችሁ” ብለው የወሰኑልን እንጂ እኛ የኢትዮጵያ ሕዝቦች በፈቃዳችን ያመጣነው አይደለም። ወደፊት በሚደረጉት ዲሞክራሲያዊ ምርጫዎች የምንፈልጋቸውን ተወካዮቻችንን መርጠንና እነሱ እንዳስፈላጊነቱ የሚያጸድቋቸውን ሕግጋት መሠረት ባደረገ ሕዝበ ውሳኔ የሚጸድቅው አዲስ የባንዲራ ዓዋጅ እስኪደነገግልን ድረስ፣ አሁን ባለው ሕገ መንግሥት በሥራ ላይ ያለው ሕጋዊውን ባንዲራ እንደያዝን የመቆየት ሕጋዊ ግዴታ አለብን። በአንጻሩ ግን፣ የፖሊቲካ ድርጅቶችና ቡድኖች እንዲሁም አክቲቪስቶች የየራሳቸውን ባንዲራና አርማ ይዘው ለመንቀሳቀስና ደጋፊዎችን ለማፍራት እኩል መብት እንዳላቸው ጠንቅቀው በማወቅ፣ ሌላውን ወገን መኮነን ብሎም ለጥል ከመዘጋጀት ግን መቆጠብ አለባቸው። ያሰኘውን ባንዲራ ይዞ መንቀሳቀስ የማንኛውም ዜጋ መብት ስለሆነ፣ የተለየ ባንዲራ ወይም የድርጅቶች አርማ ይዞ በተገኘ ግለሰብ ላይ ጉዳት ለማድረስ መሞከር በሕግ የሚያስቀጣ ወንጀል መሆኑን ድርጅቶቹ ጠንቅቀው ማወቅ ይኖርባቸዋል።

ሁለተኛው፣ዛሬ አገራችን ያለችበት የፖሊቲካ ሁኔታ አስተማማኝ የሆነ ጅማሬ ያለው ቢሆንም ከኸያ ሰባት ዓመታት በኋላ ስንት መስዋዕት ተከፍሎበት ያገኘነውን ጊዜያዊ ነጻነት፣ በጋራ ሆነን ልዩነቶች እንዳሉን አውቀን፣ ከተቻለ ለመስማማት፣ ካልተቻለ ደግሞ ልዩነታችንን አቻችለን አብረን ያገራችን ሕዝቦች ያላንዳች ተጽዕኖና ነጻ በሆነ መንገድ የሚበጃቸውን አስተዳደራዊ ሥርዓትና ብሎም መገለጫቸው የሆነውን ባንዲራ በሕዝበ ውሳኔ እንዲያረጋግጡ ከመታገል፣ ዛሬ በፖሊቲካ ሂደቱም ሆነ በውጤቱም ላይ አንዳችም ዓይነት አዎንታዊ ጎን ሊኖረው የማይችለውን የባንዲራና አርማ ጉዳይ አንስቶ ደጋፊዎችን ማጋጨት ኃላፊነት የጎደለው ድርጊት ይመስለኛል። ከላይ እንዳልኩት ባገሪቷ ሕገ መንግሥት መሠረት ያለን ባንዲራ አንድ ብቻ ነው። ሌላው ሁሉ ድርጅቶች በራሳቸው ውሳኔ ለፖሊቲካ ዓላማቸው ስኬት ብለው የወሰዱትና ሕዝብን የሚቀሰቅሱበት መሳርያ ስለሆነ የኔ ብቻ ትክክል ነውና ያንተን ተው ማለት የዲሞክራሲን መብት ምንነት ካለማወቅ የሚመነጭ ይመስለኛል።

ከዚህ በፊትም ደጋግሜ እንዳልኩት፣ ኢትዮጵያዊነትን በተመለከተ ማንም ከማንም በላይ ኢትዮጵያዊ ሊሆን አይችልም። የሁላችንም አባቶች በጊዜያቸው የነበረውን ባንዲራ እያውለበለቡ እንደየችሎታቸው ላገራችን ኅልውና ሞተውላታል። እኛም እንደየችሎታችን ላገራችን ኅልውናና ለሕዝቦቿ አንድነት እኩል እየተቆረቆርንላት ነው። ዛሬ ያገራችንን ኅልውና እያሰጋ ያለው ደግሞ የውጪ ወራሪ ኃይል ሳይሆን፣ ረሃብ፣ እርዛት፣ ሥራ አጥነትና ተማርን የሚሉት ቡድኖች የሚያካሄዱት ኢ-ዲሞክራሲያዊ የሆነና “የኔ ሃሳብ ብቻ ትክክል ነው” የሚለው አምባገነናዊ አስተሳሰብ የሚያስከትለው የርስ በርስ ግጭት ነው።አስተዳደራዊና የአገዛዝ ሥርዓቱ ያስከተለውን ችግር በሕዝባዊ ምርጫ ማስተካከል ሲቻል፣ የፖሊቲከኞቻችንን አስተሳሰብ ቀይሮ፣ መቻቻልን ማስለመድ ግን ጋራን የመግፋት ያህል እየሆነ መጥቷል። ጨቋኝ ገዢዎቻችንን በተከታታይበተባበረ ክንዳችን ከሥልጣን ወንበር ማውረድ ችለናል። በመካከላችን የነበረውን ያስተሳሰብ ልዩነት ግን በሠለጠነ መንገድ መፍታት አቅቶን ስንጣላ፣ የታሪክ አጋጣሚ ለሥልጣን ወንበር ላደረሳቸው ዕድለኞች ጎራዴ ተዳርገን የትውልድን ምርጥ ዘር ሕይወት ከገበርን በኋላ ዛሬም ከዚያ ጥፋት መማር አቅቶን “የኔ ሃሳብ ካንተ የተሻለ ነው፣ ስለዚህ ያንተን ትተህ የኔን ተቀበል፣ ካልተቀበልክ ደግሞ ለዓላማዬ ስኬት ዕንቅፋት ነህና መወገድ አለብህ” እያልን እርስ በርስ መጋጨቱን ከቀጠልንበት የሚያስከትለው አደጋ ምን ያህል እንደሆነ ከልምዳችን ያየነው ስለሆነ፣ በሚከፋፍለን ሳይሆን በሚያቀራርበን ላይ ብናተኩር ይሻላል ባይ ነኝ።

በኔ ግምት፣ የዛሬው አንገብጋቢ ጥያቄ መሆን ያለበት፣ ይህንን ውድ ዋጋ ከፍለንበት ያገኘነውን ጊዜያዊ ድል እንዴት አድርገን አጠናክረን ወደ ቋሚነት ለማሻገር እንደምንችል፣ የሚቀጥለው ምርጫ ሰላምና መረጋጋት በሰፈነበት ሁኔታ ተካሂዶ ሕዝቡ የፈለገውን እንዲመርጥ የምናግዝበት፣ ከምርጫው በኋላ ደግሞ መደረግ ወይም መለወጥ ስላለባቸው ሕጎች የምንወያይበትን መድረክ መክፈት፣ እስከዚያው ድረስ ደግሞ እኛ ውጭ አገር ያለነው ዜጎች፣ ዶ/ር ዓቢይ ባቀረቡልን የድረሱልን ጥሪ መሠረትወዳገራችን ተመልሰን ፖሊቲካዊ ባልሆኑ ዘርፎች እንደየሙያችን ተሰልፈን ማሕበረሰባዊ ግዴታችንን መወጣት እንጂ፣ ዛሬ በሰላሙ ጊዜ እንኳን አውለብልበነው ይቅርናተጠቅልለንበትም ብንተኛ አንዲት ግራም ዳቦ እንኳ ሊገዛ የማይችለውን የባንዲራና የአርማን ጉዳይ እንደ አንድ ወቅታዊና አገራዊ አጄንዳ አቅርቦ ዜጎችን ማጋጨት የዜግነት ኃላፊነትን ምንነት አለማወቅ ብቻ ሳይሆን ታሪካዊ ወንጀልም እየፈጸምን መሆኑን ማወቅ ያለብን መሰለኝ።

ስለዚህ ወገኖቼ የፖሊቲካ ድርጅቶች መሪዎችና ደጋፊዎች! አንዳችሁም እንወክለዋለን ከምትሉት ሕዝብ የተረከባችሁት የወካይነት ወይም የእንደራሴነት ሰነድ የላችሁም። ስለዚህ የምታነግቡት ባንዲራና ድርጅታዊ አርማ የግላችሁ እንጂ የምትወክሉት ሕዝብ አለመሆኑን ጠንቅቃችሁ ታውቃላችሁ። ለምትወክሉት ሕዝብ ግን ተቆርቋሪ መሆናችሁ የታሪክ ግዴታመሆኑን ባውቅም፣ ኃላፊነታችሁ ግን፣ ሕዝቡን ወይንም የምትወክሉትን ቡድን “የሚበጀውን እኔ አውቅለታለሁ” ማለት ሳይሆን፣ ፍላጎቱን በዲሞክራሲያዊ ምርጫ የሚያረጋግጥበትን ሁኔታ እንድታመቻቹለት ጠንቅቃችሁ ማወቅና ይህንንም በተግባር መተርጎም አለባችሁ ባይ ነኝ። ባጭሩ፣ ሕዝባችንን አላስፈላጊ ወዳልሆነ የርስ በርስ ግጭት አትገፋፉ! በርስ በርስ ግጭት ተሸናፊ እንጂ አሸናፊ የለምና!ጎረቤቶቻችን ደቡብ ሱዳንና ሶማሊያን ወደዚያ የጥፋት ጎዳና የወሰዱት፣ ልክ እንደናንተ ሕዝቡን ከዋናው አገራዊ አጄንዳ አዘናግተው ለግል የፖሊቲካ ሥልጣን ዓላማ ቅድሚያ የሰጡ የድርጅት መሪዎች እኩይ ድርጊት መሆኑን ተገንዝባችሁ ለራሳችሁ የሥልጣን ጥም ስኬት ብላችሁ ሕዝባችንን ለስቃይ አትዳርጉ።። 

ዶ/ር ዓቢይም እንዳሉት ከዚህ የማሸነፍና የመሸነፍ አባዜ ተላቅቀን፣ ሁላችንም አሸናፊ እንድንሆን፣ በታሪካችን ሄደንበት የማናውቀውን ጎዳና፣ ታሪክ የራሱን ቦይ ተከትሎ ሁኔታዎችን አመቻችቶ አቅርቦልናልና ይህንን አጋጣሚ ተጠቅመን፣ ሕዝቦቿ በእኩልነት በሰላምና በመከባበር የሚኖሩባትን ዲሞክራሲያዊት ኢትዮጵያን ለመፍጠር አብረን እንጣር። ጨቋኝ ገዢዎቻችንን ከፖሊቲካ ሥልጣን ወንበር ለማውረድ ስንጠቀምበት የነበረውን ጉልበት አስተባብረን ጠንካራ፣ የበለጸገችና ዲሞክራሲያዊ ኢትዮጵያን ለመፍጠር እንሞክር። በታሪካችን ለመጀመርያ ጊዜ ሕዝብ ሕዝብ የሚሸቱ መሪዎችን አግኝተናልና የባንዲራና አርማውን ጉዳይ ለጊዜው ወደ ጎን ትተን ከነዚህ መሪዎቻችን ጋር ሆነን ለትልቁ አገራዊ አጄንዳ መፍትሄ የመፈለጉ ጉዳይ ላይ እንረባረብ። አያድርስና አገራችን ዛሬ ከተወረረች ደግሞ፣ ሕዝባችን ያላንዳች ማንገራገር፣ ልክ በባድሜ ላይ እንዳደረገው ያገራችንን ዳር ድንበር ለማስከበር የምኒልክን ወይም የኦነግ ባንዲራ ሳይሆን፣ ይህንኑ ባለኮከቡን ባንዲራ ይዞ ዘምቶ፣ ተዋግቶ አሸንፎ ይመለሳልና ምንም ስጋት አይግባን! ስለዚህ ዛሬ በባንዲራና በአርማ ዙርያ የሚካሄደው ግጭት፣ ዜጎችን ከዋናው ዓላም ለማሳት የሚደረግና የማያዋጣ አካሄድ ነውና እባካችሁ ለዋናው አገራዊ አጄንዳ ቅድሚያ ስጡ እላለሁ። ፈጣሪ ብቻ አስተውሎትን ያብዛላችሁ ከማለት ሌላ የምለው የለኝም።

 

Mob killings split Ethiopians as political fault lines test Abiy’s big tent, by Nizar Manek, Ermias Tasfaye

 
 Fatal attacks in Addis Ababa area represent only the tip of recent violence, as local disputes flare during transition, and an ideological struggle heats up

Between two popular celebratory rallies by contrasting opposition movements, Ethiopia’s deadly communal violence spread to the heart of the federation, shocking Addis Ababa, and fueling recriminations.
Local competition over resources and representation, as well an ethnically charged ideological struggle over the federal system, present major challenges for Prime Minister Abiy Ahmed as he encourages all peaceful parties to participate in a newly open political environment.
On Sep. 13, as residents rigged up Oromo Liberation Front (OLF) flags in preparation for the return to Ethiopia of the group’s main faction two days later, individuals from the Oromo and Dorze ethnicities fought in and around Burayu, a town in Oromia state near the northwest boundary of Addis Ababa, the federal capital.

The events quickly attracted multiple competing narratives

That presaged violence in the Addis Ababa area over the next three days, including the killing of at least 55 people. The events quickly attracted multiple competing narratives. Victims from Southern communities reported killings by Oromo, some residents of Burayu said Oromo were attacked, and the authorities blamed unspecified organized groups.
City police said on Monday that 14 people were killed in Kolfe, five in Addis Ketema, one in Arada, three in Lafto and five in Kirkos districts of Addis Ababa, while the federal government said 27 were killed in Burayu.
Violence unfolded after altercations in northwestern Addis Ababa on Sep. 12 when locals objected to OLF colors. Dorze attacked people putting up the flag the next day in Keta, leading to two Oromo deaths, said Henok Teshome, who lives there. The fighting expanded to other areas near Burayu on Sep. 14. “What we know is that many people were killed from both sides,” Henok said. A group from Addis Ababa then attacked Burayu on Sep. 15, he said.

Ginbot 7’s return rally in Addis Ababa, Sep. 9, Charlie Rosser

As reports seeped out, angry crowds gathered in central Addis Ababa on Sep. 17, with many blaming OLF supporters. “We demand justice, our innocent brothers and sisters were killed,” said Yonas Kefiyalewu, a demonstrator. This was the third large gathering in Addis Ababa after the OLF rally and the Sep. 9 return of former mayor-elect and leader of Ginbot 7 Berhanu Nega. While there were disturbances in advance of the OLF gathering, both events, organized by groups formerly designated as terrorist, were peaceful.
On Sep. 17, after accusations of a negligent response to the disorder, authorities shot dead seven protesters in Addis Ababa, saying five were trying to snatch police guns. Mobile Internet networks were down for two days from Sep. 17 and initially around 300 people were arrested in the city and 400 in Burayu. Yesterday, police said more than 3,000 people have been detained for unrest and petty crimes such as gambling, with 1,200 taken to Tolay camp for remedial training.

Amnesty International condemned the government for using lethal force and mass arbitrary arrests. On Sep. 17 it said that OLF supporters attacked non-Oromos and added: “Social media was awash with hate speech against non-Oromo groups in the three days preceding the rally. However, the security forces did nothing to stop the incitement to violence, or to protect targeted communities despite their repeated pleas for help.”
Amnesty said in an email that the hate speech included activist Tsegaye Ararrsa accusing ethnic Gurage of throwing stones at Oromo. Tsegaye didn’t respond to two emailed requests for comment. Other social media users were accused of making derogatory remarks about the Gamo, of which the Dorze are a sub-group.

Capital crimes

Addis Ababa’s protesters shared Amnesty’s concerns about the attacks and police inaction. Some argued that rampages went unchecked because of official unwillingness to act against Oromo youths. The government corroborated suspicions of negligence by arresting security officials for lapses.
The chaos overshadowed the return of the OLF faction, which is headed by Dawud Ibsa and was based in Eritrea. The insurgency formed in 1973 to fight for Oromo independence and was loosely allied with the Tigrayan People’s Liberation Front (TPLF) in the struggle against the Derg. But during the transitional government from 1991 to 1995 the two liberation fronts fell out and the TPLF militarily routed the OLF. Meanwhile, the TPLF had nurtured Abiy’s party to govern Oromia instead of the OLF.

OLF is the founding father of the Oromo struggle

“OLF is the founding father of the Oromo struggle, dealing with the inhuman mass killings and injustices Oromo have been facing. So we are here to welcome our father,” Chemeda Bokora from Harar said at the OLF rally.
Following its sidelining, the OLF factionalized and conducted low intensity insurgencies, which weakened further in recent years. The Oromia and federal governments jailed many thousands of Oromo for alleged OLF activity over the last two decades. The group now wants its armed wing to become part of Oromia’s security apparatus, is willing to work with Oromo parties and seek allies in other states, and stands for ethnic self-determination, spokesman Tolera Adeba said in a Sep. 12 interview.

OLF rally in Addis Ababa, Sep. 15, Ermias Tasfaye

The constitutional right to self-determination including secession is opposed by parties that reject ethno-nationalism, including Ginbot 7, which recently split from Patriotic Front. Ginbot 7, which was also Eritrea-based and ran a low intensity insurgency, wants a restructured federation that is not based around ethno-linguistic identity, according to Ephrem Madebo, head of political affairs.
“Instead of creating a federal unit based on language, why not see their development potential? Why not see the population size?” he said. When pressed for a hypothetical example in the case of Amhara, the second-most populous region after Oromia, he said: “Based on those weighted criteria, Amhara could be broken into three or four.”
That type of thinking about the federation is anathema to Oromia’s governing party, the rest of the ruling front, and also to the Oromo opposition, including the OLF. “The objective of G7 is to divide Oromia, to dismember Oromia,” OLF Central Committee member Kajela Mardasa said on Sep.12.

Instead of creating a federal unit based on language, why not see their development potential

Regional leaders across Ethiopia have clear reasons for opposing the break-up of states, and such changes may well cause violent disputes, as there have been recently over contested areas, such as Gedeo-West Guji, Wolkait in Tigray, Qemant in Amhara, Konso in Southern Nations, and the Somali-Oromo borderlands. From a population of approximately 105 million, 1.1 million Ethiopians are currently displaced due to conflict, according to the UN.
In addition to maintaining regional integrity, the OLF wants Oromia to govern the city they call Finfinnee, which is also the capital of Oromia. The constitution says Addis Ababa’s autonomous city administration is responsible to the federal government. It called for Oromia’s “special interest” in the city to be determined by law.
The political liberalization overseen by Abiy has occurred after Ethiopian Peoples’ Revolutionary Democratic Front (EPRDF) rule was rocked by more than three years of youthful Oromo protests over marginalization and authoritarianism. The cause célèbre was a plan for the integrated development of the capital and surrounding areas of Oromia. Activists said it was a blueprint for more annexation and exploitation of Oromo land.

Aftermath of a protest in Wolenkomi, Oromia, Dec 15, 2015, William Davison

Burayu was one of the rapidly growing Oromo towns targeted by strategic planners and occasionally endured strikes and protests. It also faces severe political, economic and social pressures. Its population leapt from around 10,000 in 1994 to an estimated 150,000 two decades later, as people, including many from the Southern Nations, migrated from the countryside looking for work, and Addis Ababa residents pushed outwards seeking cheaper housing. In 2012, more than half of residences were informal, as Burayu’s land agency failed to deal with the demand, according to a 2014 paper by academics from Ethiopian Civil Service University.
Contestation over Addis Ababa and its environs is set to be part of the next political struggle in Ethiopia in the run-up to elections for the city council next year and national polls in 2020. “We claim Finfinnee. It is part of Oromia. The federal government can choose as a seat, but never claim Finfinnee as their home,” Tolera said. In a subsequently deleted Tweet, a new Amhara nationalist party said Addis Ababa will always be the “eternal city” of their community.

Blame game

The violence in Burayu and other areas was preceded by skirmishes in Addis Ababa and a war of words. For example, the statue of Emperor Menelik II, the Shewan king who founded the city in 1886, is a flashpoint, as Oromo activists portray him as a colonizer.
An attendee at the OLF rally, Masresha Kumsa, said Menelik II expropriated Oromo land using modern weaponry obtained from Europe “in the name of Christianity.” The OLF and four Oromo parties said yesterday that the Ginbot 7-linked ESAT satellite channel had falsely framed OLF supporters.
Leading campaigner and Oromia Media Network boss Jawar Mohammed said those instigating violence wanted to dismantle the federal system, as opponents accused him of inciting communal attacks. The National Movement of Amhara said today the Oromo parties’ statement was a continuation of “Expansionist Nationalism.”

Hawassa is under stress from rapid growth

The blame game recalls the past government pattern of labeling political opponents as Ginbot 7 or OLF activists, and also echoes similar dynamics after recent unrest elsewhere.
For example, on Sep. 4 the Benishangul People’s Liberation Movement accused the OLF and Oromos of being behind fatal violence in Benishangul-Gumuz, including the killing of three non-Oromo bus passengers in June, and riots in the state capital, Asosa. Outsiders aggravated protests in the city over the bus attack, with ethnic Berta and Amhara targeted, said Omer Ahmed, an Asosa businessman. Violence also flared this month in the northwestern state.
A year before the Derg regime finally collapsed in 1991, the OLF occupied Asosa. But this time, the OLF and Oromia government said Oromos were attacked in Benishangul-Gumuz, with the media mouthpiece of the former blaming TPLF for stoking ethnic violence on Oromia’s borders.
Similar allegations, which also have not been substantiated, were made against the TPLF when Sidama killed ethnic Wolayta in June in Hawassa amid a renewed push for Sidama statehood. Abiy blamed “daylight hyenas” for the disorder in the Southern Nations capital, but as with Burayu, and many other urban areas, Hawassa is under stress from rapid growth. Even if fanned by political entrepreneurs, an accelerated influx of Sidama into Hawassa—from 10 percent in 1994 to almost half the population by 2007—had already raised the political temperature.

Unrest in central Addis Ababa, Sep. 17

The TPLF, which was the most powerful party in the EPRDF and largely controlled the security services, has lost federal power since Abiy’s arrival. Elements of the military and Tigray’s ruling party are thought to have backed Abdi Iley, the authoritarian ruler of Somali region. TPLF politburo member Getachew Assefa, the former intelligence chief removed by Abiy, are said to have tried to rein Abdi in, according to sources close to the security sector.
Abdi was replaced after a federal military intervention last month, which generated fatal attacks on non-Somali residents of state capital, Jijiga. As well as being victims of atrocities committed by Abdi’s clan-based paramilitary force, such as an Aug. 14 attack in Mayu Muluke district, Oromo have killed Somalis in a protracted conflict.

Early post-Derg years also saw a surge in ethnic conflicts in the south

An Oromo militia reportedly killed civilians around Moyale in July, while more than 500,000 Gedeo people suffered displacement this year from fighting with Oromo from West Guji Zone. Territorial contestation in the area has roots in the late 19th century amid Menelik II’s expansion. Tensions increased in the 1960s after a Gedeo rebellion against feudal landlords and resettlements onto predominantly Guji land. Conflict then occurred twice in the 1990s after a contentious referendum over disputed areas.
In addition to the unrest in Sidama and Gedeo, 16 people were killed in three locations in Southern Nations in July and August, according to the Ethiopian Human Rights Council (HRCO). August violence in Tepi that killed five people stems from the Sheko people’s desire for political autonomy, HRCO said.
Early post-Derg years also saw a surge in ethnic conflicts in the south. Commentator René Lefort thinks recent unrest nationwide is partly explained by a fragmenting sub-federal security apparatus amid weakening central authority.

Same game?

After the disorder spread to Addis Ababa’s environs, accusations were leveled not only against Oromo activists for incitement, but also against Ginbot 7 for orchestrating the attacks. One theory claimed a letter requesting a demonstration in Southern Nations city Arba Minch on Sep. 14 shows there was a plan to provoke Oromo to attack southern communities, as the letter was sent before attacks occurred. “This is absolutely false and a recklessly cynical conspiracy theory intended to drive a wedge between Oromo organizations and G7,” said Neamin Zeleke, Ginbot 7’s deputy head of political affairs, about accusations against the movement. Federal Police Commissioner Zeynu Jemal promoted the Arba Minch letter theory without blaming G7, and said there was an attempt to provoke conflict between the movement and OLF. HRCO said fighting began in Burayu on Sep. 12.
Zeynu, Oromia Chief Administrator Lemma Megersa, Oromia spokesman Negeri Lencho, head of Burayu security office Solomon Tadesse, and the OLF’s Tolera said unspecified groups working against reforms organized the violence. “Those who hate OLF and those who don’t want Oromo people’s right to be fulfilled are the ones that created this and they are those multiplying it,” Tolera said on Sep. 23. Oromo activist Solomon Ungashe and others openly accused Ginbot 7, and several of its members have been arrested.
Recently, Abiy has been focused on his own organization, which changed its name to the Oromo Democratic Party (ODP) and voted younger firebrands and security officials, including new national domestic intelligence chief Demelash Gebremichael, onto the Central Committee at its Congress. The latter move reneges on a pledge to depoliticize the intelligence service by its new director.

Prime Minister Abiy Ahmed, August 25, Petterik Wiggers

In an opening speech, Abiy called for Oromo unity, suggesting two or three Oromo parties was sufficient, said destabilization to impede reform was futile, and promoted the generational Gadaa system as a solution for African democracy. “We passed through fire and brought today’s victory with struggle. The new generation has to transition to a higher level,” he said.
But the ODP faces a challenge in Oromia from the OLF—a renewed struggle which has already featured politicized violence in Kellem Wollega Zone before OLF decamped from Eritrea—and allied parties, just as the ruling coalition does in Addis Ababa from Ginbot 7, which has its own struggle brewing in Amhara.

If you look at the gulf separating various positions, things look very pessimistic

The country’s predicament was encapsulated on Sep. 14 by OLF co-founder Leenco Lata, who has also returned from exile as leader of yet another Oromo party. He said that problems caused by population growth would soon be out of control unless addressed, and acknowledged that fundamental disagreements existed between political camps.
“If you look at the gulf separating various positions, things look very pessimistic,” Leenco said. “On the other hand, Ethiopia’s challenges are massive, and if the political actors really feel responsible they have no choice but to negotiate a compromise, or else the alternative is a total breakdown of order.”

  (Source: Ethiopia Insight)

“ከኢትዮጵያ ትቅደም፤ወደ ኦሮሞ ይቅደም።”

ከጥበበ ሣሙኤል ፈረንጅ፤ (ሰሜን አሜሪካ)  

ኢትዮጵያ ከሶስት ሺህ ዓመትታ በላይ ታሪክ ያላት ሃገር ናት ሲባል፤ አሁን ያላትን መልክአ ምድር ይዛ ቆይታለች ማለት አይደለም። እንደማንኛውም በዓለማችን እንዳሉ ሃገራት፤ ኢትዮጵያ የተገነባቸው፤ በሰዎች ከቦታ ቦታ ፍልስት፤ ግጭቶች፤ ጦርነቶች፤ ሕይወታቸውን ከዘላንነት ወደ ቋሚ አራሽነት በቀየሩ፤ በአጠቅላይ፤ ከተለያዩ አካባቢዎች መጥተው በሰፈሩ ሰዎች ነው። ሌላውን “መጤ” የሚል፤ በእራሱ ስሌት እሱም “መጤ” መሆኑን መቀበል አለበት፤ ልክ እንደ ሌላው፤ የእርሱም ዘር ማንዘሮች ከሌላ ቦታ መጥተው ነው ዛሬ “መሬቴ” የሚላትን ቦታ የያዘው።ይህንን መካድ፤ የሕብረተሰብ እድገት ሳይንስን መካድ ይሆናል። እግዚአብሔር፤ ወይም የተለየ ሰማያዊ ኃይል፤ ይህች መልክአ ምድር ለኢትዮጵያ ነች ብሎ ቀርፆ የሰጠን የለም። ይህ ለኦሮሞ፤ ይህ ለአማራ፤ ይህ ለትግሬ ወዘተ ብሎም፤ ያከፋፈለ ሰማያዊ ሃይል የለም። ኢትዮጵያ እንደ ሃገር፤ እንደ ማህበረሰብ፤ በጉልበት የተገነባች ሃገር ናት። እያንዳንዱ ብሔር/ብሔረሰብ ዛሬ የኔነው የሚለውንም ቦታ የተቆጣጠረው በተመሳሳይ መልክ ነው። ድንበር፤ ሃገር፤ ክልል፤ የምንለው ሰው ሰራሽ ነው። ይህ የመላው አለም የሃገራት ግንባታዎች ታሪክ ነው። ስለዚህ ኢትዮጵያን ከሌላው የተለየ አያደርጋትም። ይህን መሰረታዊ የሰዎችን የሕብረተሰብ ዕድገት አመጣጥ ማንሳት የፈለግኩት፤ ይህንን ሀ-ሁ በቅጡ ያልተረዱ “የፖለቲካና ታሪክ ምሁሮቻችን”፤ ወይም ይህን በቅጡ ተረድተው እኩይ አላማ ይዘው፤ በተዛባ ትርከት የሚያተራምሱን ኃይሎች አንዱን መጤ፤ ሌላውን ባለሃገሬ ብለው ሊኮንኑ የሚችሉብት መቆምያ እግር እንደሌላቸውም ለመጠቆም ነው። ኢትዮጵያ እንደ ሃገር ከተቆረቆረችበት ጊዜ ጀምሮ፤ በሃገሪቱ የኖሩ ዜጎች፤ ከየትኛውም ዘር ይምጡ፤ ለበጎ እድገቷም፤ ለተሰራው ግፍና እኩይ ምግባር እንደ ግለሰብ፤ ወይም እንዳደራጁት ቡድን፤ በግለስብ እና በቡድናቸው ሊወቀሱ፤ ወይም ለሰሩት በጎ ሥራ ሊመሰገኑ ይገባል እንጂ፤ ግለሰብ ወይም ቡድን በሰራው፤ የአንደ “ዘር” ማህበረሰብ፤ በጅምላ ሊወቀስም ሆነ ሊሞገስ አይገባውም። በማንኛውም ዘር ውስጥ፤ መጥፎ ሰው እንዳለ ሁሉ ጥሩም ሰው አለ። መጥፎው ሰው የሚወክለው እራሱን ብቻ ነው፤ ጥሩውም ሰው እንደዛው። ምንም እንኳን፤ አንድ ሰው የኖረበት ማህበረሰብ እና አካባቢ በግለሰብ አስተሳሰብ ላይ ተጽእኖ ቢኖረውም፤ ለሚያደርጋቸው ማንኛውም ድርጊቶች ሃላፊነቱ የግለስቡ ነው። ሰውን ከእንስሳ የሚለየውም ከአካባቢው የሚያገኘውን ትምህርት እና የኑሮ ዘይቤ አመዛዝኖ ጥቅምና ጉዳቱን አይቶ የሚወሰደውን እርምጃ ሚዛናዊ ማድረግ መቻሉ ነው። ሆኖም፤ የሰው ልጅ፤ ስስታም እና ግላዊ በመሆኑ፤ ከስብእናው ይልቅ “እንስሳነቱ” ሲብልጥበት በተደጋጋሚ አይተናል።  የሰው ልጅ አእምሮው እየሰፋ፤ እውቀቱ እየዳበረ ሲመጣ፤ ከቤተሰብ፤ ወደ ማህበረሰብ፤ ከዛም ወደ ህብረተሰብ እና ሃገር ግንባታም አድጓል። እነዚህ የእድገት ደረጃዎቹ በሰው ልጅ መካከል የፈጠሯቸው በጎ ነገሮች እንዳሉ ሁሉ፤ መጥፎ ነገሮችም አሉ።  

ሃገራችንም በዚህ ምስቅልቅል እና የተጠማዘዘ ጎዳና አልፋ እዚህ ደርሳለች። የሰው ልጅ ስልጣኔው ዝቅተኛ በነበረበት ጊዜ፤ “ታላቅነት” ያስገኝልኛል የሚለው አመለካከቱ፤ አንዱ፤ ሌላውን በጉልበት አንበርክኮ በመግዛትና ግዛቱን በማስፋትላይ የተመረኮዘ ነበር። ከዘመናት በኋላ፤ እውቀቱ እየሰፋ ሲመጣ፤ ለሰው ልጅ የሚጠቅመው፤ ተከባብሮ መኖር እና፤ መሪዎቹን መርጦ እራሱ በሚያወጣው ሕግና ደንብ መተዳደር መሆኑን በመረዳት ባዋቀራቸው ተቋማቱ፤ የእኔ ብሎ በከለለው መልክአ ምድር፤ እነሆ ዛሬ ዓለም ላለችበት ሥልጣኔ በቅታለች። ይህ ማለት ግን የሰው ልጅ የመጨረሻ የእድገት ደረጃ ላይ ደርሷል ማለት አይደለም። ዛሬም የሰው ልጅ፤ የአንድን ሃገር ብቻ ሳይሆን፤ መላው ዓለም ላይ ያሉ ዜጎችን ሕይወት የተሻለ ለማድረግ በጥናት እና ምርምር ላይ ይገኛል። ይህ ማለት ሁሉም ሃገራት ተመሳሳይ እና እኩል የእድገት ደረጃ አላቸው፤ ሁሉም ሰዎች ተመሳሳይ የማሰብ አቅም አላቸው ማለት አይደለም። ለዚህም የተለያዩ ምክንያቶች አሉ። ለአሁኑ እዛ ዝርዝር ውስጥ አልገባም።

 

እንደ ሁሉም ሃገራት፤ ኢትዮጵያ፤ ከጋርዮሽ የህብረተሰብ እድገት፤ ዛሬ ያለችበት የእድገት ደረጃ ላይ ስትደርስ፤ ብዙ መሰናክሎችን አልፋ ነው። በዚህ ጉዞ፤ ሕዝብ ከቦታ ቦታ በመንቀሳቀስ ከትውልድ ትውልድ በተላለፈ ሰንሰለት፤ በተለያየ አካባቢ በመስፈር ማህበራዊ ኑሮውን ገንብቷል። ተጋብቶ በመዋለድ በደም ተሳስሯል፤ በማህበራዊ ኑሮ፤ በኢኮኖሚና በፖለቲካ አስተዳደር ተጣምሯል። አንዱ ገዢ እራሱን ወይም ቤተሰቡን በመወከል፤ ሌላውን አስገብሯል፤ በየትኛውም ወቅት፤ አንድ መላ ብሔር ወይም ብሔረሰብ ሌላውን የጨቆነበት ወቅት ለመኖሩ ምንም ጭብጥ መረጃ የለም። እንደውም ብዙዊቹ ነገስታት፤ ከአንድ ዘር ብቻ የመጡ ላለመሆናቸው የታሪክ ፀሃፊዎች ዘግበውታል። ብዙ ኦሮሞ ወገኖቼ በአማራነት የሚወቀሱዋቸው ዓፄ ምኒሊክ፤ የኦሮሞ፤ የወላይታ፤ እንዲሁም የአማራ ደም አለባቸው፤ በአማራነት የተፈረጁት ዓፄ ኃይለሥላሴም እንዲሁ የአማራ እና የኦሮሞ ዘር፤ እና የክርስቲያንና የእስልምና ሃይማኖት ተከታዮችወላጆች ውጤት መሆናቸውም ታሪክ ፀሃፊዎች ዘግበውታል።

በ1960ዎቹ፤ ጽንፈኛ ኃይሎች፤ ኢትዮጵያን ለማዳከም ባቀነባበሩት ሴራ፤ በማኬቬሊያን የከፋፍለህ ግዛ አስተምህሮት፤ “የትግራይ ነፃ አውጭ”፤ “የኦሮም ነፃ አውጭ”፤ “የኦጋዴን ነፃ አውጭ” ወዘተ በሚል ስያሜ ኢትዮጵያውያንን በማደራጀት እና፤ ከሶማሌው አምባገነን መሪ የተንኮል “ገጽ” የተዋሷትን “የአማራ ገዥ” የሚለውን እኩይ የፖለቲካ መስመር በማራመድ፤ የኢትዮጵያን አንድነት ገዘገዙ። ላለፉት 27 ዓመታትም ሃገራችን በዚህ የጽንፈኞች ፖለቲካ ስታትመስ ቆየች። ሃገሪቱን የተቆጣጠረው ገዥ ፓርቲ የተከተለውን አደገኛ የፖለቲካ መስመር፤የሚሞግተውን፤ የሰብዓዊ መብት አክብር የሚለውን፤ የሚያወግዘውን እና እኩይ ዓላማውን የሚጋፈጠውን ሁሉ፤ ፊውዳሊስት፤ ደርጊስት፤ ወዘተ በሚል ስያሜ ዝም ለማሰኘት፤ የዜጎችን መብት በማፈን በሚወስደው አሰቃቂ የአፈና እርምጃ፤ የግፍ ጽዋው በመፍሰሱ፤ ከየአቅጣጫው የብሶት ማእበል እየገሰገሰ መጣ። ይህ ብሶት፤ ለሃገር ተቆርቋሪ የሆኑ ዜጎችን፤ ከየቦታው ድምፃቸውን እንዲያሰሙ ሲያደርግ፤ አጋጣሚውን ተጠቅመን፤ እኩይ ዓላማችንን ተግባራዊ እናደርጋለን የሚሉ ጽንፈኞችንም አነሳሳ። እዚህ ግባ የሚባል እውቀትም ሆነ ራዕይ የሌላቸው ሰዎች፤ በአገኙት የታሪክ አጋጣሚ ማይክሮፎን በመጨበጥ እና፤ ቴክኖሎጂ የፈጠረው የማህበራዊ ሚድያ፤ የራሳቸው “የሚድያ ባለቤት” ስላደረጋቸው፤ ፍፁም ጽንፈኛ የሆነና፤ መርዛም የሆነውን በታኝ የፖለቲካ አጀንዳቸውን በማራመድ “የአቤቱታ ፖለቲካውን ፈረስ” እንደፈለጉት መጋለብ ጀመሩ። በዚህ ግርግር መሃከል ነው፤ የኦሮሞ ሕዝብን ብሶት ተጠቅመን ኦሮምያ የሚባል ሃገር እንፈጥራለን በሚል ቅዠት፤“I am an Oromo First” “መጀመርያ ኦሮሞ ነኝ” የሚለውን ጽንፈኛ አመለካከታቸውን መዘው ወደ መድረክ ብቅ ያሉት። ዓላማቸውም፤ ኢትዮጵያዊነትን ለማኮሰስ እና፤ ኦሮሞነትን ለማግነን ነው። ይህንን ተከትሎም፤ “Oromo First” “ኦሮሞ ይቅደም” በሚል መፈክር፤ በአእምሮና በእድሜ ያልበሰለው ወጣት፤ ብሶቱን በማራገብ ሃሳባቸውን እንዲገዛ አደረጉ። ይህም የልብ ልብ ሰጥቷቸው፤ ኢትዮጵያን የምታክል ታላቅ አገር፤ ጓሯቸው የበቀለ አረም ይመስል፤ ኢትዮጵያን እናፈርሳለን ሲሉ ዛቱ። ኢትዮጵያን በጉልበት እየገዛ፤ ዜጎችን በማሰር፤ በመግደል እና በማሳደድ የተካነው መንግስትም፤ በሚሰራው ግፍ፤ ለእነዚህ አክራሪ ሃይሎች፤ በመቶ ሺህ የሚቆጠር ተከታይ እንዲያፈሩ መንገድ ከፈተ። “ኦሮሞ ይቅደም” የሚለው መሪ ሃሳብ ምን ማለት እንደሆነ ያልገባው ሁሉ፤ ኦሮሞ ይቅደም የሚለውን መፈክር ማራገብ ጀመረ። ይህም ለጽንፈኞቹ አቅም የፈጠረላቸው መሰላቸው። ለ27 አመታት በተደረገ ከፍተኛ ትግል እና በተከፈለ መስዋዕትነትም ገዥው ፓርቲ ተገዝግዞ፤ የለውጥ ኃይሎች ከውስጡ ብቅ ብለው ሃገሪቱን አቅጣጫ ማስያዝ ሲጀምሩ፤ጽንፈኞቹ የለውጡ መሪዎች እና አሸናፊዎች እኛ በማለት ማጓራት ጀመሩ። ደርግ፤ የሕዝቡን ድል እንደነጠቀ፤ ወያኔ ለ17 ዓመታት ሕዝቡ ያደረግውን ትግል እና መስዋዕትነት ገፍትሮና ክዶ፤ “ደርግን የጣልኩት እኔ ነኝ” ሥልጣንም የሚገባኝ እኔ ነኝ እያለ 27 ዓመታት እንደገዛ፤ ታሪክ እርሷን ልትደግም ቀና አለች። የኦሮሞ ይቅደም “ፈላስፎችም”፤ የታገልነውም ያሸነፍነውም እኛ ብቻ ነን፤ እኛ ሃገሪቱን መግዛት አለብን፤ እኛ ካልገዛን ኦሮምያን እንገነጥላለን፤ እያሉ ያናፉብን ጀመር። የብሔራው አጀንዳ ቀርጸው በሃሳብ መሞገት እንደማይችሉ ስለሚያውቁም፤ በታሪክ አጋጣሚ፤ በብሄራዊ መድረክ ላይ ያገኙትን “ዝናና ክብር” በመጠቀም፤ ባዶነታቸው ሳይጋለጥ፤ የጥላቻ መርዛቸውን በሚቆጣጠሩት ሚድያ በመርጨት የማተራመስ ስራቸውን ተያይዙት። ትላንት፤ በሰሜን አሜሪካ እና በአውሮፓ ከጽንፈኛ ኃይሎች ጋር ይደረግ የነበረው ትግል፤ ዛሬ መሃል መዲናችን ገብቶ፤ የንፁሃንን ሕይወት ቀጠፈ፤ ንብረትም አወደመ። ያ አልበቃ ብሏቸው፤ ሕዝብን ከሕዝብ ጋር ለማጋጨት፤ ያልተገደለውን ሰው ተገደለ በማለት፤ የሃሰት ፎቶ እየለጠፉ አጥፊ ዘመቻቸውን ቀጥለዋል።

 

ለመሆኑ የ “Oromo First” (“ኦሮሞ ይቅደም) ጽንሰ ሃሳቡ ምንድነው? ይህ ጽንሰ ሃሳብ ከየት መጣ ጥቅሙና ጉዳቱስ ምንድነው? የሚለውን ማየት ለሁላችንም ይበጃል። ይህ እኩይ አመለካከት “America First” (አሜሪካ ትቅደም) እና “Ethiopia First” (ኢትዮጵያ ትቅደም) ከሚሉት ሃሳቦች ጋር በቅርፁ ይለያይ እንጂ በይዘቱ አንድ ነው። የኢትዮጵያ ወታደራዊ መንግሥት “ኢትዮጵያ ትቅደም” የሚለውን መርህ፤ የዜጎችን መብት ለማፈን፤ ያለሕግ ለማሰር እና ለመግደል፤ ጠላት ብሎ የፈረጃቸውን ለማሳደድ ተጠቅሞበታል። በኢትዮጵያ ትቅደም መርህ፤ 17 ዓመታት ሃገሪቱን ረግጦ የገዛው ሥርዓት፤ ኢትዮጵያን ያስቀደመ ሳይሆን፤ ለዓመታት ወደ ኋላ የጎተተ፤ ሃገሪቱን የጦርነት አውድማ ያደረገ፤ እና ሕዝቧን ለስቃይ የዳረገ፤ በሃገሪቱ ታሪክ ትልቅ ጥቁር ነጥብ የተወ ነው። ደርግ፤ “በኢትዮጵያ ትቅደም” ሰም ነግዶ፤ ሕዝብ አሰቃየ እንጂ፤ ሕዝብን ወደፊት አላራመደም። “ኦሮሞ ይቅደም” የሚለው መርህ ስር እየሰደደ ከሄደ የሃገራችን እጣ ፋንታ ከዚህ የተለየ አይሆንም።

 

የአሜሪካው ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ፤ ሥልጣን በተረከቡበት እለት፤ አሜሪካን ትቅደም የሚል መርህ እንደሚጠቀሙ ሲገልጹ፤ ይህ ከዚህ ቀደም አሜሪካኖች የሚያውቁት መርህ፤ የመርሁን አደገኛነት የሚያስታውስ ትዝታቸውን ቀሰቀሷል። በ19ኛው ክፍለ ዘመን መጨረሻ አካባቢ፤ አሜሪካ ትቅደም የሚለውን መርህ ያቀነቅኑ የነበሩት፤ በአሜሪካው የሪፓብሊካን ፓርቲ ውስጥ የነበሩ ጥቂት ጽንፈኞች እንደነበሩ እና፤ በወቅቱ፤ ይህ መርህ በብሔራዊ መድረክ ላይ ቦታ እንዳላገኘ፤ ሳራ ቸርችዌል የተባሉ የታሪክ ምሁር “Behold, America” በተሰኘው መጽሐፋቸው ይነግሩናል። ይህ ጽንፈኛ መርህ ግን አፈር ልሶ በአሜሪካ ብሔራዊ መድረክ ላይ  በ1915 (እአአ) እንደተነሳ በዚሁ መጽሐፋቸው አስፍረውታል። በ1915 የአሜሪካው ፕሬዝዳንት ዊድሮ ዊልሰን ባደረጉት ንግግር፤ የአሜሪካንን ትቅደም መርህ በመጠቀም፤ አሜሪካ አንደኛው ዓለም ጦርነት ውስጥ እንደማትገባ ገልፀው ነበር። በ1916 በተደረግው የአሜሪካን የፕሬዝዳንት ምርጫ ውድድርም “አሜሪካ ትቅደም” የዊልሰን እና የተቀናቃኛቸው መፈክር ሆኖ እንዳገለገለ ሳራ ቸርችዌል ነግረውናል። ምንም እንኳን ዊልሰን፤ አሜሪካ ትቅደም የሚለውን መርህ የተጠቀሙት፤ አሜሪካ በሌሎች ሃገራት ጉዳይ ጣልቃ እንደማትገባ ለማሳወቅ ቢሆንም። ይህ መርህ በጽንፈኞች ተጠልፎ፤ KKK ለተባለው የነጭ ዘረኞች ዳግማዊ ትንሣኤ መነሻ መፈክር ሆኗል። በዛን ወቅት አሜሪካኖች፤ “አሜሪካ ትቅደም” የሚለውን መርህ ከፋሽዝም ጋር ያመሳስሉት እንደነበርም ታሪክ ፀሃፊዋ ያስተምሩናል።

 

አሜሪካ ትቅደም የሚለው መርህም ይሁን ኢትዮጵያ ትቅደም የሚለው መርህ ለሃገርና ለሕዝብ ያልበጀ እኩይ መርህ በመሆኑ፤ እስከ 2010 (እአአ) ተቀብሮ ቢቆይም፤ በ2010 ኦሮሞ ይቅደም በሚል ተተክቶ፤ እንዲሁም በ2017 በዶናልድ ትራምፕ፤ አሜሪካ ትቅደም የሚለው መርህ አፍር ልሶ እንደገና ተነስቷል። ዶናልድ ትራምፕ አሜሪካ ትቅደም በሚል መርህ፤ በአሜሪካን የሃገር ውስጥ እና የውጭ ሃገር ፖሊሲ የፈጠረው ቀውስ፤ እንዲሁም ተቀብሮ የነበረውን የነጭ ዘረኞች ስሜት ምን ያክል እንዳበረታታ እና፤ እየፈጠረ ያለውን የአግላይነት አንድምታ በገሃድ እያየን ነው። በብዙ ነገር ኩረጃ የሚታሙት፤ አሜሪካን ትቅደም የሚለውንም የኮረጁት፤ የኦሮሞ ይቅደም መርህ አቀንቃኞች አላማ ከዚህ የተለየ አይደለም።

 

የኦሮሞ ይቅደም መርህ ከአሜሪካው ለየት የሚለው፤ የአሜሪካው መርህ፤ ሕዝብ ዲሞክራሲያዊ በሆነ መንገድ በመረጣቸው የሃገሪቱ መሪ የሚቀነቀን መሆኑ ነው። ይህም ሆኖ ግን፤ ይህ አደገኛ መርህ፤ ከአብዛኛው ሕዝብ እና ከበርካታ የዓለም መንግሥታት ተቃውሞ ገጥሞታል። የኦሮሞ ይቅደም መርህ አራማጆች፤ እራሳቸውን በመሪነት የሾሙ፤ ማንም ያልመረጣቸው፤ እንኳን የኦሮሞን ሕዝብ ወክለው ይቅርና፤ የራሳቸውን ቤተስብ እንኳን ወክለው ለመናገር ሥልጣን የሌላቸው ናቸው። ሆኖም፤ የታሪክ አጋጣሚ በከፈተው “የመሪ” ክፍተት፤ የሕዝቡን ትግል፤ በጠለፋ የወሰዱ እና “በአቤቱታ ፖለቲካ” የታጀቡ፤ በሚቆጣጠሩት ሚድያ ጽንፈኝነትን እና ጥላቻን ከማራገብ በስተቀር፤ ለኦሮሞ ሕዝብ ጠብ የሚል ነገር ያልሰሩ ናቸው። እነዚህ ኃይሎች፤ የኦሮሞ ሕዝብ ከሌላው የኢትዮጵያ ሕዝብ ጋር በመሆን፤ ለሃገሩ ከፍተኛ መስዋዕትነት ከፍሎ ሃገሩን ኢትዮጵያን ለመገንባት ያብረከተውን አስተዋጽኦ፤ እነሱ በፈጠሩት ልብ-ወለድ ታሪክ ተክተው፤ ታሪኩን ያጎደፉ እና፤ ጥረታቸው ሁሉ “ኦሮምያን ለመገንጠል” ነው። እነዚህ ኃይሎች፤ የገንዘብ ሃይል ከየት እንዳገኙ፤ ወይም የውጭ ሃይል ከጀርባቸው ለመኖሩ መረጃ ስለሌለኝ እዛ ውስጥ አልገባም። ግን በርግጠኝነት ለመናገር የምችለው፤ እነዚህ ሰዎች፤ ሃሳብን በሃሳብ ማሸነፍ፤ እንዲሁም ጠቃሚ ፖሊሲ በመንደፍ በብሔራዊ መድረክ ላይ ሊሟገቱበትም ሆነ የሕዝብን ልብ ሊያሸንፉ የሚችሉበት አጀንዳ መቅረጽ እንደማይችሉ ነው።

 

ይህንንም በተግባር እያይነ ነው። ዛሬ ኢትዮጵያ በሃሳብ “ተሟግታችሁ አሽንፉ” እያለ የሚማፀን መሪ ባገኘችበት ጊዜ እና፤ ሃሳብ የማፍለቅ ነፃነት፤ ከሌላው ጊዜ በተለየ በተከበረበት ጊዜ፤ የኦሮሞ ይቅደም ፈላስፎች፤ በስራ እጦት እና በሌሎች ማህበራዊ ቀውሶች ወከባ ላይ ያለውን ወጣት፤ በትምህርት የሚጎልብትበትን አቅጣጫ ከመጠቆም፤ የእጅ ሙያ እንዲማር እድል የሚያገኝበትን፤ የራሱን ንግድ ጀምሮ ኑሮውን ሊያሻሽል የሚችልበትን፤ ሥራ ሊፈጥር እና ኑሮውን ሊያሻሽል የሚችልበትን መንገድ ከመጠቆም ይልቅ፤ የተቆጣጠሩትን ሚድያ የሚጠቀሙብት፤ የሌለ ብሶት እየፈጠሩና ያለውን ብሶት እያጋነኑ፤ ያንኑ የለመዱትን የአቤቱታ ፖለቲካ በማራገብ፤ ወጣቱ የእነሱ አምላኪ እንዲሆን በየቦታው ግጭት ለመቆስቆስ ነው። ኦሮሞ ይቅደም የሚለው መርህ አግላይ፤ ጽንፈኛ እና ዘረኝነትን እና አድልዎን የሚያንሰራፋ መርህ ነው። ልክ እንደ ኢትዮጵያ ትቅደም፤ ኦሮሞ ይቅደም፤ የሃሳብ ነፃነት አይፈቅድም፤ እነሱ የሚያራግቡትን የሃሰት ታሪክ ያልተቀበለ ሁሉ “ጸረ ኦሮሞ” ተብሎ ይፈረጃል። ጉልበት እያገኙ ከመጡ ደግሞ፤ የሚሞግቷቸውን ለማስቆም አስቃቂ እርምጃ መውሰዳቸው አይቀሬ ነው። ይህን ጽንፈኛ አመለካከት የሚያራምዱ ኃይሎች፤ ማንንም የማዳመጥ ትዕግስት የላቸውም፤ ሁሉንምነገር እነሱ ብቻ መዘወር የሚችሉ ይመስላቸዋል። የኢትዮጵያዊነት ስሜት በኦሮሞ ሕዝብ ውስጥ “እንዳይሰርጽ” የማድረግ መብት እና ችሎታ ያላቸው ይመስላቸዋል። ብዙሃኑ ኦሮሞ ኢትዮጵያዊነቱ እና ኦሮሞነቱ እንደማይጋጭበት አልገባቸውም።

 

 የኦሮሞ ሕዝብ፤ እንደሌላው ኢትዮጵያዊ ወገኑ፤ ጭቆና አንገሽግሾታል፤ ብሶት አለበት። ጽንፈኛ ኃይሎች ግን፤ ይህን ብሶት ተጠቅመው የኢትዮጵያዊነት ስሜቱን ለመሸርሸር ተግተው ይሰራሉ። ሕዝቡ በሃገሩ ላይ ተስፋ እንዲቆርጥ፤ ይቀሰቅሳሉ፤ አመጽ ያስነሳሉ፤ ያንኑ የፈረደበትን ንጉስ ምኒልክ እና የአማራ ሕዝብ እየኮነኑ፤ የአንድነት ኃይል በሚል ስም፤ መብትህን፤ ሊገፉ ነው፤ ነፃነትህን ሊነጥቁህ ነው፤ የሚል ታምቡራቸውን ይመታሉ። ለኢትዮጵያ አንድነት የሚቆሙትን ሁሉ ይኮንናሉ፤ የ18ኛ እና የ19ነኛ ክፍለ ዘመን ገዥዎች፤ “ለምን ዲሞክራት አልነበሩም? ለምን እንደ 21ኛው ክፍለ ዘመን ሰው አላሰቡም?” ብለው ያላዝናሉ። አንድ ሃገር፤ የእድገት ደረጃውን ጠብቆ እንደሚራመድ ጠንቅቆ አልገባቸውም። ክሳቸው እና ከቀደምት ነገስታቶች ጋር ያላቸው ሙግት፤ ለምን በምኒሊክ ጊዜ ተንቀሳቃሽስልክ አልነበረም? ለምን በዓፄ ኃይለሥላሴ ጊዜ ኢንተርኔት አልነበረም? የሚል ዓይነት ነው። አርበኛው ኦሮሞው አያቴ፤ ከጣልያን ጋር ለመዋጋት ሲዘምቱ፤ የኢትዮጵያን ክብር እና የግዛት አንድነት ለመከላከል ነበር፤ ለሰብዓዊ መብት ሲሟገት እድሜውን የገፋው ኦሮሞው አባቴ፤ የጮኽው ለመላው ኢትዮጵያዊ ነበር። ዛሬ ዓለም እየሰፋ ባለበት ጊዜ፤ የኦሮሞን ሕዝብ አግላይ ለማድረግ የሚተጉ ሰዎች፤ የሚደክሙት ለኦሮሞ ሕዝብ ነው ብለን ካሰብን በጣም ተሳስተናል። እነዚህ ሰዎች፤ በሺህ የሚቆጠር ኦሮሞ ከሶማሊያ ክልል ሲፈናቀል፤ ምንም ዓይነት እርዳታ እንዳላደረጉ በርግጠኝነት መናገር እችላለሁ። ይልቁንም፤ ቁስሉን፤ ስቃዩን፤ ለፖለቲካ ትርፍ ተጠቀሙበት እንጂ።

 

ኢትዮጵያ ባለችበት በዚህ የሽግግር ወቅት፤ ‘አላማችንን ለማሳካት እድል አግኝተናል’ ብለው የሚያስቡ ጽንፈኛ ኃይሎች ቆም ብለው ማሰብ አለባቸው። የኦሮሞ ነፃ አውጭ ግንባር የተባለው ድርጅት፤ ኦሮምያን ከተቀረው ኢትዮጵያ እገነጥላለሁ በሚል ቅዠት ከ40 ዓመታት በላይ ዳክሯል፤ ግን አልተሳካለትም። ኦነግ ያልተሳካለት፤ አብዛኛው የኦሮሞ ሕዝብ ከኢትዮጵያ ሀገሩ ተገንጠል መባሉ ስላልተዋጠለት ነው። ኦነግ ያቃተውን የመገንጠል አባዜ፤ ነጋ ጠባ የራሳቸውን ድምጽ በመስማት በሚመረቅኑና፤ በአማርኛ ስለአንድነት እያወሩ፤ በኦሮምኛ ጥላቻን በሚሰብኩ፤ እንጭጭ ፖለቲከኞች፤ የኦሮሞ ሕዝብ እነሱ እንደፈለጋቸው የሚቆጣጠሩት ይመስል፤ “ብፈልግ ኦሮምያን እገነጥል ነበር፤ ማን ይከለክለኝ ነበር” የሚል፤ አዙሮ ማየት የማይችል ጨቅላ አእምሮ ያላቸውትዕቢተኞች፤ ያሳካሉ ብሎ ማሰብ አይቻልም። እነዚህ ጽንፈኞች ግን የጥላቻ መርዛቸውን ዘልቀው ከመትከላቸው በፊት፤ ልጓም ሊበጅላቸው እና በግልጽም ሊጋለጡና ሊሞገቱ ይገባል። እንደ ኢትዮጵያ ትቅደም፤ ኦሮሞ ይቅደምም፤ ለሃገርና ለሕዝብ የሚያተርፈው፤ ሃገራችንን የጦርነት አውድማ ማድረግ እና የሕዝቡን ስቃይ ማርዘም ብቻ ነው። እነዚህ ጽንፈኛ ሃይሎች፤ እንኳን የኦሮሞን ሕዝብ አስተባብረው ለኦሮሞ ሕዝብ ጥቅም ሊሰሩ ይቅርና፤ ለኦሮሞ ሕዝብ እንታገላለን ብለው እንደ አሸን የፈሉትን ወደ ሰባት የሚሆኑ የፖለቲካ ድርጅቶች፤ ማግባባት አልቻሉም። እነዚህ ኃይሎች፤ በአንድ ላይ መቆም ያልቻሉት፤ ከኦሮሞ ሕዝብ ጥቅም እና ከሃገር ጥቅም ይልቅ፤ በራሳቸው የግል ጥቅም የተቃቃሩ በመሆናቸው ነው። ስለዚህ፤ መላው ኢትዮጵያዊ፤ “ኦሮሞ ይቅደም” የሚለውን የወደቀና የከሸፈ፤ እንዲሁም አፍራሽ አስተሳሰብ፤ ሊሞግተው እና ባዶነቱንም ማጋለጥ ይኖርበታል።

 

(ምንጭ : አይጋ ፎረም )

  

ተቃዋሚዎች ሁሉ የንጉስነትን ሚና መጫወት ይፈልጋሉ

ተቃዋሚዎች ሁሉ የንጉስነትን ሚና መጫወት ይፈልጋሉ
• ኢህአዴግ በምን ሁኔታ ላይ ይገኛል? – ለጊዜው በችግር ላይ
• አገሪቱ የሚያስፈልጋት ከ5 ያልበለጡ ፓርቲዎች ናቸው
• በአሰብና ምፅዋ ወደቦች መጠቀም የለብንም – ለምን?
• ጠ/ሚኒስትር ዶ/ር ዐቢይ ምን ዓይነት መሪ ናቸው?
የቀድሞው የፓርላማ አባልና የኢዴፓ አመራር አቶ አብዱራህማን አህመድ፣ በማህበራዊ ሚዲያ ላይ ሚዛናዊና በሳል የፖለቲካ ትንተናዎችን በመስጠት ይታወቃሉ፡፡ የለውጥ ሂደቱን ተከትሎ በአገሪቱ የተለያዩ አካባቢዎች ለሚታዩ “የደቦ ፍርድ” እና ሌሎች አስጊ ሁኔታዎች መፍትሄው የተገደበ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ማወጅ ነው የሚሉት አቶ አብዱራህማን፤ ምርጫ ቦርድ እንዴት ይደራጅ? ተቃዋሚዎች የሚጠብቃቸው የቤት ስራ? የኢህአዴግ እጣ ፈንታ? በሚሉና ሌሎች ወቅታዊ ጉዳዮች ዙሪያ ከአዲስ አድማስ ጋዜጠኛ አለማየሁ አንበሴ ጋር ተከታዩን ቃለ ምልልስ አድርገዋል፡፡

ትግሉ የተጀመረው የዛሬ 27 አመት ነው፡፡ ኢህኢዴግ አዲስ አበባን ከተቆጣጠረ ከአንድ በኋላ ጉባኤ ተካሂዶ ነበር፡፡ የሽግግር መንግስት ለማቋቋም የተካሄደ ጉባኤ ነው፡፡ በዚያ ጉባኤ ላይ ኘ/ር አስራት ወልደየስ፤ የዩኒቨርሲቲ መምህራን ማህበርን ወክለው ተገኝተው ነበር፡፡ እሳቸው በኤርትራ ጉዳይ ህብረተሰቡ የነበረውን አቋም በጉባኤው ባንጸባረቁበት ወቅት ነው፣ትግሉ በይፋ የተጀመረው፡፡ እሳቸውና ሌሎች 42 መምህራን ከዩኒቨርሲቲ የተባረሩትም አቋማቸውን ካንጸባረቁ በኋላ ነው፡፡ ትግሉ የተጀመረው ያኔ ነው፡፡ አሁን ቅርብ ጊዜ የተጋጋለውን ትግል እንደ ዱላ ቅብብል ብናየው፣ የመጨረሻውን ዱላ ተቀብሎ እንደ መሮጥ ነው የሚታየኝ፡፡ ፍጥነትም ነበረው፡፡ ጐልቶ የታየውም ይሄ ፍጥነቱ ነው፡፡ አሁን የመጣው ለውጥ፣ ባለፉት 27 አመታት የተደረገ አጠቃላይ ትግል ውጤት ነው፡፡
አሁን ያለንበትን ሁኔታ ስንመለከት፣ አገሪቱ በምን አይነት ርዕዮተ አለም እየተመራች እንደሆነ ግራ አጋቢ ነው፡፡ ኢህአዴግ ነው እየመራት ያለው፤ የሽግግር መንግስት አልተቋቋመም፣ አዲስ መንግስት አልተመሰረተም፣ በኢህአዴግ ውስጥ ያሉ የመሪዎች መለዋወጥ ነው የሚታየው፣ ርዕዮተ አለማቸው አብዮታዊ ዲሞክራሲ የተለወጠ ስለመሆኑ አልተነገረንም፡፡ ርዕዮተ አለም የሌለው አብዮት ወይም ለውጥ ደግም ቀጣይነቱ አስቸጋሪ የሚሆን ይመስለኛል። የሆነው ሆኖ፣ የተለያዩ የፖለቲካ ሃይሎች ከውጪ እንዲመጡ መድረጉ ትልቅ ነገር ነው፡፡ ሚዲያው ቀደም ሲል ከነበረበት ማነቆ ትንሽ ፈታ ብሎ መንቀሳቀሱ፣ ህብረተሰቡ ሃሳቡን በነፃነት እየገለጸ መሆኑ ጥሩ ነገር ነው፡፡ እነዚህ ነገሮች ለዘመን ያጣናቸው ናቸው፡፡ አሁን ማግኘታችን መልካም ነው። ይሄ እንደተጠበቀ ሆኖ ትልቅ — የሆነው የለውጡን ሂደት ሲመት የነበሩ ብዙዎች ወጣተፐች ናቸው እነዚህ ወጣተቶች አሁን ያገኛቸውን ነፃነቶች የመሸ ኮም አቅማችው —– እያንደንዱ ነገር መሸኮምን ሰፈ — ትጠየቃልች ስልጣን መሸከምን ይጠይቃል፡፡ ሃብት ማግኘት፣ እወቀት ማግኘት ሰፊ ትከሻን ይጠይቃል፡፡ አለበለዚያ ያገኘነውን ነገር እንዴት እንደምንጠቀም ላናውቅ እንችላለን፡፡ ለምሳሌ፡-በየጐዳናው የደቦ ፍርድ እየተሰጠ ሰዎች እየተገደሉ ነው፡፡ እነዚህ ሁኔታዎች መቆም አለባቸው፡፡ ሊቆሙ የሚችሉት ደግሞ በመንግስት መደበኛ አሰራር አይደለም። ፖሊስን የሚሰማው የለም፡፡ የመንግስት መቅሮች ተሽመድምደዋል፡፡ የለውጡ አመራር ደግም ያለው አናቱ ላይ ብቻ ነው፡፡ ወደ ታች አልወረደም፡፡ በዚህም ታች ያለው መዋቅር የማስፈጸም አቅም አንሶታል፡፡ ይሄ እንዲሆን ያደረገው ደግሞ የደቦ እንቅስቃሴው ነው፡፡ እነዚህ ሁኔታዎች የለውጡን ቀጣይነት አደጋ ውስጥ ይከታሉ የሚል ስጋት አለኝ፡፡ ከዚህ አንጻር አሁን ያለንበት ሁኔታ መፈተሽ አለበት፡፡ መንግስት የተለያዩ አማራጮችን መውሰድ ይገባዋል፡፡

ለምሳሌ ምን አይነት አማራጮች?
እኔ መፍትሄ የምለው፣ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ነው። እስከ ዛሬ በነበረው ሂደት፣ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅን የምንጠላው የአፋኝነት ባህሪ ስለነበረው ነው፡፡ አሁን ግን ለውጥ ያመጣልን የመንግስት አካል ነው ያለው፡፡ ይሄን የመንግስት አካል የመደገፍ ሁኔታ ይኖራል፡፡ በሱ ላይ የምናሴረው ሴራ አይኖርም፤ ስለዚህ የሚያስፈራ ነገር አይደለም፡፡ በዚያ ላይ ደግሞ አዋጁን በተለያዩ ገደቦች አድርጐ ማወጅ ይችላል፡፡ የአስቸኳይ አዋጅ አስፈጻሚ ኮማንድ ፖስት፣ የሚሰራቸውን ሥራዎች ውስን አድርጎ ማወጅ ይቻላል፡፡ ይሄ አይነቱ አሰራር በተለያዩ አገሮች የሚሠራበት ነው፡፡ ፈረንሳይ ለሁለት አመታት ትጠቀምበት ነበር፡፡ በአሜሪካ የተለያዩ ግዛቶች ውስጥ አሁንም ድረስ አለ፡፡ ቱርክ ለሶስት አመታት ተጠቅመውበታል፡፡ ስለዚህ መንግስትንም ህዝብንም የሚያስፈራው አይደለም፡፡ እንደውም ለውጡን የበለጠ ተቋማዊ ለማድረግ ይረዳናል፡፡ ለውጡን እስከ መጨረሻው ለማስፈ.ጸም ጥሩ መሳርያችን ይሆናል ብዬ ነው የማምነው፡፡ አሁን ግን በየቦታው ሰው ይገደላል፡፡ በእርግጥ በለውጥ ሂደት ላይ እንዲህ ያሉ ክስተቶች ሊያጋጥሙ ይችላሉ፡፡ ግን ለውጥ ከመጣ በኋላ ተጨማሪ መስዋዕትነት አያስፈልግም፡፡ ለለውጡ ቀጣይነት ሲባል፣ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ በውስን አካባቢዎች ሊደረግ ይችላል፣ በውስን ተግባራት ላይ የተወሰነ ይሆናል፡፡ ግን ተግባራዊ መደረጉ ከተለያዩ ችግሮች ሊያወጣን ይችላል፡፡
በመንግስትና በህዝቡ መካከል አለመተማመንን አይፈጥርም?
አዋጁ የሚዘጋጀው እኮ የፖሊስ፣ የፍትህ፣ የመንግስት ተቋማትን የሚያግዝ ሆኖ ነው የሚደራጀው፡፡ ኮማንድ ፖስቱ ላይ መተማመን ከሌለ አወቃቀሩን ከኢህአዴግ ብቻ ሳይሆን ከተቃዋሚ ፓርቲዎችም መርጦ እንዲመሩት ማድረግ ይቻላል፡፡ በኮማንድ ፖስቱ ውስጥ ተቃዋሚዎች ድምፅ እንዲኖራቸው ከተደረገ መተማመን ይፈጠራል፡፡ እነሱን ሳያገል የሚሰራ ከሆነ ጠቃሚ ነው፡፡ ዋናው በቅን መንፈስ ጉዳዩን መመልከት ነው፡፡ በድሮው መንፈስ ካየነው ልክ ነው መተማመን ላይፈጥር ይችላል፤ነገር ግን አሁን ለውጥ እያመጣ ነው በምንለው አካል ነው ሂደቱ የሚመራው፡፡
ከአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ በመለስ ለውጡ መሰረት እንዲይዝ በእርስዎ እምነት ምን አይነት ፖለቲካዊ ተግባራት በቀጣይ ሊሠሩ የሚገባቸው?
አንዱ የፀጥታ ስራ ነው፡፡ ሰዎች ዛሬ በሙሉ ነፃነት መንቀሳቀስ እየቻሉ አይደለም፡፡ በየክልሉ ያሉ ኢንቨስትመንቶች ተሽመድምደዋል፡፡ እንደ ጋዜጠኛ ወደተለያዩ አካባቢዎች ዞር ዞር ብላችሁ ብትመለከቱ፣ መሬቶች በሕገ ወጦች ተወርረዋል። በህጋዊ መንገድ በኢንቨስትመንት የተሰማሩ ባለሃብቶች ትልቅ ስጋት ውስጥ ነው ያሉት፡፡ የእርሻ ኢንቨስትመንቶች ተሽመድምደዋል፡፡ መሬቱን አርሶ አደሮች ከብቶቻቸውን ለቀውባቸዋል፡፡ አዝመራቸው እየወደመ ነው ያለው፡፡ ይሄን ሥርዓትና መስመር ማስያዝ ያስፈልጋል፡፡ በሌላ በኩል፤ ከፊታችን ሃገር አቀፍ ምርጫ አለ፡፡ ምርጫው ሰላማዊ በሆነ መልኩ እንዲፈፀም፣ የመንግስት መዋቅሮች ፓርቲዎች ሲቀያየሩ መሽመድመድ የለባቸውም፡፡ የመንግስት የፀጥታና አስተዳደር ተቋማትም ስራቸውን በተገቢ መልኩ እየሰሩ መሄድ አለባቸው፡፡ ስለዚህ የአስቸኳይ ጊዜ ኮማንድ ፖስት ቢቋቋም፣ እነዚህን ነገሮች የማስቀጠል ስራ ይመራል ማለት ነው፡፡ በሰከነ መንገድ እነዚህን ተቋማት ውጤታማ አድርጐ የማደራጀት ስራ በዚህ ሂደት መከወን ይገባል፡፡ በተመሳሳይ የምርጫ ዝግጅትም መደረግ አለበት፡፡ ምርጫው በተያዘለት ጊዜ መካሄድ አለበት፡፡ ስለዚህ ሁሉም ባለ ድርሻ አካላት ለሂደቱ ራሳቸውን ከወዲሁ ዝግጁ ማድረግ አለባቸው። በሕገ መንግስቱ ማዕቀፍ ውስጥ ሆነን ለምርጫው ዝግጅት ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ ይሄን ምርጫ ለማስፈፀም ደግሞ አሁን ያለው የምርጫ ማስፈፀሚያ አዋጅ በቂ አይደለም፡፡ አዋጁ ጉድለት አለበት፣ የምርጫ ሕጉ መስተካከል አለበት፣ የምርጫ ቦርዱ አደረጃጀት መፈተሽ አለበት፡፡ እነዚህ በ2011 በቀዳሚነት ትኩረት ተሰጥቶ ሊሰራባቸው የሚገቡ ጉዳዮች ናቸው፡፡ ሌሎች እንደ በጐ አድራጐት ተቋማት አዋጅ፣ የፕሬስ ሕግ፣ የፀረ-ሽብር ሕግም ጐን ለጐን መሻሻል አለባቸው፡፡ አፋኝ የነበሩ ሕጐች በሙሉ እየተፈተሹ መስተካከል አለባቸው፡፡ እነዚህ ሳይስተካከሉ ወደ ምርጫ ብንገባ ትርጉም የለውም፡፡ ከዚህ ውጪ የዜጐች ከክልል ክልል ተንቀሳቅሶ ሠርቶ የመብላት ሁኔታን ማረጋገጥ ያስፈልጋል፡፡ ሞያሌ ላይ ዳር ድንበርህን አስከብር ተብሎ የሚሞት ሰው፣ ጋምቤላ ላይ ለዳር ድንበርህ ተዋጋ ተብሎ የሚሞት ሰው፣ ቤንሻንጉል ላይ ለሚበራው መብራት አዋጣ ተብሎ የሚያዋጣ ሰው፤ በየትኛውም የሃገሪቱ ክፍል ተዘዋውሮ፣ ሠርቶ የመኖር መብቱ መረጋገጥ አለበት፡፡ የሚቋቋመው ኮማንድ ፖስትም በዋናነት ይሄን የማረጋገጥ ኃላፊነት ይኖረዋል ማለት ነው፡፡
በአጠቃላይ የጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር ዐቢይን የለውጥ እንቅስቃሴ እርስዎ እንዴት ይገመግሙታል?
ጠቅላይ ሚኒስትሩ ብቻቸውን ነው እየተንቀሳቀሱ ያሉት፡፡ ካቢኔያቸው አብሯቸው ያለ አይመስለኝም። ከካቢኔ ሚኒስትሮቻቸው የተወሰኑትን ብቻ ከጐናቸው አድርገው የሚንቀሳቀሱ ይመስለኛል። ለምሳሌ ከኤርትራ ጋር ያደረግነው ግንኙነት ብዙ የተመከረበት አይመስለኝም፡፡ እሳቸው ከአቶ ኢሳያስ ጋር ባላቸው የቅርብ ግንኙነት ወይም ወዳጅነት ብቻ ጥሩ ነገር ይመጣል ብሎ በማሰብ እየተሰሩ ያሉ ነገሮች ይመስለኛል፡፡ ሁለቱን ወደቦች አሰብና ምፅዋን ተጠቀሙ ስንባል በአዎንታ መቀበል አልነበረብንም፡፡ በአሰብና ምፅዋ ወደቦች መጠቀም የለብንም፡፡ የኢትዮ-ኤርትራዊያን ሃብት በእነዚህ ወደቦች መምጣት የለባቸውም፡፡
ለምን? ለዓመታት ስናልመው የነበረ አይደለም እንዴ?
ውል የታለን!? ከኤርትራ ጋር ውል ሳናደርግ፣ ባለሃብቶችን ገንዘባችሁን በዚያ በኩል አፍስሱ ማለት አስተማማኝ አይደለም፡፡ ሻዕቢያ’ኮ በድንገት ነው ጦርነት ቀስቅሶ በቢሊዮን የሚቆጠር የኢትዮጵያውያንን ሃብት ወደቡ ላይ የወረሰው፡፡ የመብራት ኃይል፣ የቴሌኮሙኒኬሽን የተለያዩ የመንግስት ሃብቶች ተወርሰዋል፡፡ ለእነዚያ የተወረሱ ሃብቶቻችን እልባት ሳናገኝ እንደገና አሁንም ውል ሳይኖር፣በወደቦቹ ተጠቀሙ ማለት አቶ ኢሳያስን አለማወቅ ነው፡፡
ምን አይነት ውል ነው የሚያስፈልገው? የተፈራረሙት ስምምነትስ?
የተፈራረሙት ነገር የመግባቢያ ሰነድ ከመሆን ባሻገር ዝርዝር የወደቡን አጠቃቀም የሚያሳይ እንዳልሆነ በወቅቱ ተነግሮናል፡፡ የወደብ አጠቃቀሙ ዝርዝር መታወቅ አለበት፡፡ ወደቡን ስንጠቀም ክፍያ የምንፈፅመው እንዴት ነው? ስንት ነው የምንከፍለው? በሊዝ ነው ወደቡ የሚሰጠን? እነዚህ ነገሮች በዝርዝር መቅረብ አለባቸው፡፡ ውሉን ያፈረሰ እንዴት ይዳኛል? ይሄም መታየት አለበት፡፡ እነዚህ መረጃዎች፣ ለህዝብም መገለፅ አለባቸው፡፡ እነዚህን ውሎች ሳንፈራረም ዝም ብለን በወደቦቹ መጠቀም ከጀመርን፣ ሌላ አዙሪት ውስጥ ነው የምንገባው፡፡ የኤርትራ መንግስት ደግሞ ታክቲካል እንጂ ስትራቴጂካዊ ግንኙነት ከሃገሮች ጋር ኖሮት አያውቅም፡፡ ከህወኃት ጋር የነበረውን ግንኙነት ብንመለከት፣ ወጥ አቋም ላይ የተመሠረተ አልነበረም። ቋሚ በሆነ ዘላቂነት ባለው ጉዳይ ላይ ወዳጅ ሆኖ አያውቅም፡፡ አንዲት ትንሽ ወንዝን ለመሻገር ሲፈልግ ነው ታክቲክ የሚጠቀመው፡፡ አሁን የገንዘብ ችግር አለበት፣ ወጣቶች ብዙ ጥያቄ እያነሱበት ነው፡፡ እነዚያን መስመር ለማስያዝ ሲል ነው፣ አሁን ወዳጅነት እየመሰረተ ያለው፡፡ እስቲ የትኛውን እስረኛ ነው የፈታልን? የጐረቤት ሃገራት ኬንያ፣ ሱዳን፣ ጅቡቲ—ኢትዮጵያውያን እስረኞችን ሲፈቱ፣ እሱ አንድም ሰው አልለቀቀም፡፡
በኤርትራ የታሰሩ ኢትዮጵያውያን መኖራቸውን እርስዎ ያውቃሉ–?
አዎ፤ ለምሳሌ የፕ/ር በየነ ጴጥሮስ ወንድም፣ ኮሎኔል በዛብህ ጴጥሮስ እዚያ ታስረዋል ይባላል። ካልታሰሩም አልታሰሩም ይበሉን፡፡ በተለያየ ሁኔታ የሄዱ ኢትዮጵያውያን መታሰራቸውን እንሰማለን፡፡ የሻዕቢያ እስር ቤት ውስጥ አንድ ኢትዮጵያዊ ይጠፋል? አይመስለኝም፡፡ መፍታት ስላልፈለገ ነው፡፡ ሻዕቢያ የሚፈልገው አንዳች ነገር ስላለ ነው አሁን ወዳጅነቱን የፈለገው ብዬ አምናለሁ፡፡ ለህወኃት ያልሆነ ሻዕቢያ ግን ለማንም ሊሆን አይችልም፡፡

እንዴት? “ለህወኃት ያልሆነ ሻዕቢያ ለማንም ሊሆን አይችልም”–ሲሉ ምን ማለትዎ ነው-?
ሻዕቢያ ህወኃት ስትመሰረት ጀምሮ ድጋፍ ሲያደርግላት፣ እሷም ድጋፍ ስታደርግለት የነበረ ነው። ባለ ብዙ ባለውለታዋ ነች፡፡ ግን ከህወኃት ጋር ዘላቂነት ያለው ግንኙነቱን ማጠናከር አልፈለገም። አሁን ከሌሎች ክልል መሪዎች ወይም የኦሮሚያና የአማራ ክልል አመራሮችን አስመራ ላይ ሲያነጋግር፣ ጐረቤቱ የሆነችውን የትግራይ ክልል መሪን ለማነጋገር ፍላጎት አላሳየም፡፡ ይሄ የሚያመለክተው፣ ለህወኃት ጥላቻ እንዳላቸው ነው፡፡ አንድ አይነት ቋንቋ የሚናገሩ ማኅበረሰቦችን የሚመሩ ሁለቱ ድርጅቶች መግባባት አልቻሉም ማለት ነው፡፡ ስለዚህ ቅርቡ ላለው ህወኃት ያልሆነው ሻዕቢያ፤ ለሌላውም ይበጃል ማለት አይቻልም፡፡
ጠ/ሚኒስትሩ ወደ ሥልጣን በመጡ በአጭር ጊዜ ውስጥ የተቀዳጁትን ከፍተኛ ህዝባዊ ድጋፍ እንዴት ያዩታል?
ለእሳቸው እየተሰጠ ያለው ድጋፍ ለኔ የሚያመለክተኝ፣ “ህዝበኝነታቸውን” ነው፡፡ እሳቸው ህዝበኛ (Populist) መሪ ናቸው፡፡ የህዝብን ስሜት ተከትለው ነው የሚጓዙት፡፡ ስለዚህ ድጋፉ ከዚህ የመነጨ ነው የሚል እምነት አለኝ፡፡ እንደ አንድ የፖለቲካ መሪ፣ህዝበኝነት የሚያስፈልግበት ጊዜ አለ፡፡ በምርጫ ወቅት ህዝበኛ የሆኑ ሃሳቦችን ይዞ፣ የምርጫ ቅስቀሳ ማድረግ በየትም ሃገር የተለመደ ነው። የአሜሪካው ትራምፕም በህዝባቸው የተወደዱት “አሜሪካ ትቅደም!” ስላሉ ነው፡፡ መደበኛ በሆነው የፖለቲካ ህይወት ግን የህዝብን ጥያቄዎች ትሰማለህ እንጂ የህዝብን ስሜት ተከትለህ አትነጉድም፡፡ መሪ እንደመሆንህ፣ የህዝብን ጥያቄዎች ለመመለስ የራስህን ስትራቴጂዎች ነድፈህ፣ ከስሜት የጸዱ ስራዎችን ነው መስራት ያለብህ፡፡ አሁን ዶ/ር ዐቢይ እየሄዱ ያሉት የህዝብን ስሜት ተከትለው ነው። በተቃራኒው ከድርጅታቸው ከኢህአዴግ ደግሞ ትንሽ የመነጠል ሁኔታ ይስተዋልባቸዋል፡፡ ባለፉት 27 ዓመታት ከምናውቀው ወግ አጥባቂው ኢህአዴግ ከሚከተለው መርህ፣ በጣም ያፈነገጡ ቋንቋዎች ሁሉ ነው የሚጠቀሙት፡፡ ይሄ መርገብ አለበት፡፡ ህዝበኝነት ሁልጊዜ ይዘውት የሚሄዱት ነገር አይደለም፡፡ እሳቸው ረግበው፣ የህዝቡን ስሜትም ማርገብ አለባቸው፡፡
ባለፉት ወራት በተወሰዱ የፖለቲካዊ ማሻሻያ እርምጃዎች በርካታ የፖለቲካ ድርጅቶች ወደ ሃገር ቤት ተመልሰዋል፡፡ የተለያየ ርዕዮተ ዓለምና አመለካከት ያላቸው ድርጅቶች ወደ ፖለቲካ ምህዳሩ መምጣታቸው፣ ምን አንደምታ ይኖረዋል ብለው ያስባሉ?
ዶ/ር ዐቢይና እሳቸው የሚመሩት መንግስት በዚህ ረገድ ያመጡት ማሻሻያ፤ ተቃዋሚዎችን አጣብቂኝ ውስጥ የሚከታቸው ይመስለኛል፡፡ ቀደም ባሉት ጊዜያት ተቃዋሚዎች፤ ኢህአዴግ አፈረሰን፣ ኢህአዴግ እንዳንቀሳቀስ አደረገን– በማለት በለቅሶ ውስጥ ነው ያሳለፉት፡፡ አሁን ያ ሁሉ ቀረ፡፡ እስቲ አሁን ራሳቸውን ያደራጁ፡፡ በሃሳብ ዙሪያ ይሰባሰቡ፡፡ ኢትዮጵያ ውስጥ ያለን ተቃዋሚዎች ሁላችንም፤ የንጉስነትን ሚና መጫወት ነው የምንፈልገው፡፡ ይሄ መቅረት አለበት፡፡ አፄ ቴዎድሮስን ያነገሷቸው እነ ገብርዬ፣ እነ ጋልሞ ናቸው፡፡ የእነ ጋልሞን ሚና የሚጫወት ሰው በየፓርቲዎቹ ውስጥ መፈጠር አለበት፡፡ ሁላችንም ንጉስ መሆን የለብንም፤ ልንሆንም አንችልም፡፡ ፓርቲዎች መሪያቸውን ከመረጡ በኋላ በዚያ መሪ ዙሪያ ተሰባስበው፣ ያንን መሪ እየደገፉ መስራት ነው ያለባቸው፡፡ ፓርቲዎች ሲከፋፈሉ የምንመለከተው፣ ሁሉም መሪ መሆን ስለሚፈልግ ነው፡፡ ሁሉም የሊቀ መንበርነትን ቦታ ስለሚፈልግ ነው፡፡ ይሄ መቅረት አለበት፡፡ ተቃዋሚዎች ከኢህአዴግ ጋር ለብሔራዊ እርቅ ከመቀመጣቸው በፊት ከራሳቸው ጋር እርቅ መፈፀም አለባቸው፡፡ እዚያ ውስጥ ያለው ሽኩቻ ቀላል አይደለም፡፡ ፓርቲዎች በሃሳብ ዙሪያ ይሰባሰቡ። ከዚህ አንፃር ወደ ሃገር ቤት የገቡትም ሆነ ነባሮቹ ፓርቲዎች፤ ብዙ የቤት ሥራ ይጠብቃቸዋል፡፡

እንዴት ቢሰባሰቡ ወይም ቢደራጁ ነው ለራሳቸውም ሆነ ለኢትዮጵያ ፖለቲካ አስተዋጽኦ የሚያበረክቱት ትላለህ?
እኔ እንደሚታየኝ፤ ኢትዮጵያ እንደሰለጠኑት ሃገሮች፣ ኮንሰርቫቲቭ (ወግ አጥባቂ) ፓርቲዎች ሊኖሯት ይገባል። ኮንሰርቫቲቭ ፓርቲዎች፤ በተለይ በባህል፣ በሃይማኖት፣ በማኅበራዊ ጉዳዮች ዙሪያ የሚሰሩ ናቸው፡፡ እነዚህ ፓርቲዎች፤ በስፋት ባህላችን፣ ማህበራዊ መሠረታችን፣ ቅርሶቻችን — እንዲጠበቁ እያሉ የሚጮሁ መሆን አለባቸው፡፡ በሌላ ወገን ዴሞክራቲክ ፓርቲዎች ደግሞ ያስፈልጉናል፡፡ ሊበራል ዴሞክራት ፓርቲዎች ያስፈልጋሉ። ሶሻል ዴሞክራት ፓርቲዎችም ሊኖሩን ይገባል፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ በብሔር የተደራጁ ፓርቲዎች ሊኖሩን ይገባል፡፡ በብሔር የተደራጁ ፓርቲዎች፤ አንድ ላይ ሰብሰብ ብለው፣ አስተሳሰባቸውን የሚጠብቅ አንድ ግዙፍ ፓርቲ ማቋቋም ይችላሉ። አስር የኦሮሞ፣ አስር የአማራ፣ አስር የትግሬ፣ አስር የጉራጌ፣ አስር ወዘተ ፓርቲዎች ከሚኖሩ፣ አንድ ግዙፍ የህብረ ብሔራዊ አደረጃጀት ቅርፅ ያለው፣ ነገር ግን ለብሄራቸው ጥያቄ የቆሙ ፓርቲዎች የተሰባሰቡበት፣ የብሄሮችን ጥያቄ የሚያስመልስ ፓርቲ መቋቋም አለበት፡፡ ህዝቡም የአመለካከቱን ባለቤትና ጥቅሙን የሚያስከብሩለትን ፈልጐ ለመደገፍ አይቸገርም። ማኅበራዊ መሠረታቸው የጠነከረ ፓርቲዎች ሊፈጠሩ የሚችሉት በዚህ መንገድ ብቻ ነው፡፡ በሌላ በኩል የፓርቲ ምስረታ አዋጅም መፈተሽ አለበት፡፡ የፖለቲካ ፓርቲዎች በየቀኑ የማይፈለፈሉበት ሁኔታ መፈጠር ይኖርበታል። ከአምስት ያልበለጡ፣ ከሁለት ያላነሱ የፖለቲካ ፓርቲዎች ናቸው ሃገሪቱ የሚያስፈልጋት። ለዚህ እውን መሆን ደግሞ ፖለቲከኞች መወያየት አለባቸው፡፡

በእርስዎ ምልከታ፣ አሁን ኢህአዴግ የሚገኝበት ፖለቲካዊ ቁመና ምን ይመስላል?
ኢህአዴግ አሁን ችግር አጋጥሞታል፡፡ ይሄ የማይካድ ነው፡፡ ነገርግን ኢህአዴጐች ባለፉት 20 እና 30 ዓመታት ውስጥ እንዴት ራሳቸውን አክመው ማዳን እንደሚችሉ ያውቁበታል፡፡ አሁንም ያጋጠማቸውን ስንጥቅ ይደፍኑታል የሚል እምነት አለኝ፡፡ ይሄን ስንጥቅ በዘላቂነት ለመድፈን ግን ከግንባር ወደ ህብረ ብሔራዊ ፓርቲ፣ ሽግግር ማድረግ አለባቸው፡፡ አንድ የብሔር ጥያቄዎችን የሚመልስ ህብረ ብሄራዊ ተራማጅ ፓርቲ ራሱን አድርጐ ቢያወጣ ውጤታማ ሊያደርገው ይችላል፡፡ ከዚህ በመለስ ግን ኢህአዴግ ይሰነጣጠቃል ብሎ ማሰብ ትንሽ አስቸጋሪ ነው። ሁሉን አቀፍ ፓርቲ ሆኖ፣ዋና ትኩረቱ ግን የብሔሮችን ጥያቄ የሚመልስ አድርገው ሊያዋቅሩት ይችላሉ፡፡
በኢትዮጵያ እና በኢትዮጵያዊነት ጉዳይ ላይ ብሔራዊ መግባባት ላይ ደርሰናል ብለው ያስባሉ?
አልደረስንም፡፡ ምክንያቱም በሠንደቅ ዓላማ፣ በመንግስት አርማ ላይ፣ ኢትዮጵያን እንዴት ነው የምናያት በሚለው፣ በፌዴራሊዝም አወቃቀሩ ላይ ገና አልተስማማንም፡፡ ነገር ግን ይሄን መስራት ያለበት ህዝቡ አይደለም፡፡ ፖለቲከኞቹ ናቸው በጓዳ መስራት ያለባቸው። ውይይቶችን የሚያቀላጥፉ ተቋማት መፈጠር አለባቸው። ለምሳሌ ኢንተር አፍሪካ ግሩፕ፣ በምርጫ 97 ወቅት ጥሩ ነገር ሠርቷል፡፡ አሁንም እንዲህ ያሉ ተቋማት ያስፈልጋሉ። ከተነጋገርን በኢትዮጵያና ኢትዮጵያዊነት ላይ መግባባት ላይ እንደርሳለን፡፡ ነገር ግን እንዲህ ያሉ ጉዳዮች በጓዳ ነው መሠራት ያለባቸው፡፡ ፖለቲከኞች ጉዳዩን መክረው ነው ወደ ህዝቡ መውጣት ያለባቸው፡፡ ኢትዮጵያዊነትን እንደገና ቁጭ ብለን መፈተሽ ይኖርብናል፡፡ በኢትዮጵያ እና በኢትዮጵያዊነት ጉዳይ መወያየት ይገባናል። አለመነጋገራችን ነው ብዙ ችግር እየፈጠረ ያለው። ገመድ ጉተታ ውስጥ ከመግባት ይልቅ በመነጋገር ያለብንን ልዩነቶች መፍታት እንችላለን፡፡

እርስዎ ምን አይነት የፖለቲካ ስልት ነው ለዚህች ሃገር ጠቃሚ ነው ብለው የሚያምኑት?
በመጀመሪያ ደረጃ አሁን አብዛኛው ሰው እንደሚፈልገው፣ በብሔር መደራጀት እንፈልጋለን የሚሉ ሰዎች ሃሳባቸው ሊከበር ይገባል፡፡ መብታቸው ነው። መብት መሆኑን ማወቅና እውቅና መስጠት አለብን። ይሄ አደረጃጀት ግን አይጠቅምም ብለን መከራከር እንችላለን። ይሄን ስናደርግ በመበሻሸቅ መልኩ መሆን የለበትም። እኔ የምደግፈው ህብረ ብሔራዊ አደረጃጀትን ነው፡፡ የፖለቲካል ሳይንስ ተማሪ እንደመሆኔ መጠን ሰው በአመለካከት ዙሪያ ነው መሰባሰብ ያለበት የሚል አቋም ነው ያለኝ፡፡ አመለካከት ብሔር አይጠይቅም፡፡ ሊበራል፣ ሶሻል ዴሞክራት የሚል አስተሳሰብ ነው እንጂ ያለው ብሔር አይደለም መለኪያው፡፡ የትኛውን ሃሳብ ትመርጣለህ ነው ጉዳዩ፡፡ የብሔር ጥያቄዎች በሰለጠኑት ዓለምም አለ፡፡ ነገር ግን እነዚያን የብሔር መብት ጥያቄዎች የሚያስመልሱት፣ በአመለካከት ዙሪያ በተሰባሰቡት ፓርቲዎች በኩል ነው። ለምሳሌ ቤልጂየም ውስጥ “ፍሌሚሽ” የሚባሉ ጐሳዎች አሉ፡፡ እነዚህ ጐሳዎች፣ ጥያቄዎቻቸው በሊበራል ፓርቲዎች በኩል ነው እንዲነሳላቸው የሚያደርጉት እንጂ በብሔር ተደራጅተው አይደለም። ጣሊያን ሃገርም ተመሳሳይ ነገር እንዳለ አውቃለሁ። ለኢትዮጵያ ህዝብም በዚህ መልኩ መደራጀት ነው የሚጠቅመው የሚል እምነት ነው ያለኝ፡፡ እኔ በዜግነት ላይ የተመሠረተ ፖለቲካን ነው የማራምደው፡፡

እንደ አገር ተስፋና ስጋቶቻችን ምንድን ናቸው ይላሉ?
በዚህ ወቅት ለሃገሪቱ ደጀን፤ ገዥው ፓርቲም ሆነ ተቃዋሚዎች አይደሉም፡፡ ደጀኗ ሕገ መንግስታዊ ሥርዓቱ እንዳይፈርስ የመጠበቅ ኃላፊነት የተጣለባቸው መከላከያ ሠራዊት፣ ፖሊስ፣ የፍትህ ሥርዓቱ ናቸው። እነዚህ ተቋማት ጠንክረው መስራት አለባቸው፡፡ ሁላችንም ልናግዛቸው ይገባል፡፡ ኃላፊነቱ በእነዚህ ተቋማት ላይ ያለ መሆኑን መገንዘብ ይገባል። ሌላው ምርጫው በተያዘለት ጊዜ ግንቦት 2012 መካሄድ አለበት፡፡ ኢትዮጵያ ያንን ማስፈፀም ካልቻለች ወድቃለች ማለት ነው፡፡ ስለዚህ እንዳንወድቅ ጠንክረን መስራት አለብን፡፡ ስጋቴ የውጭ ኃይሎች በመንግስታችን ላይ የተለያዩ ተፅዕኖዎችን እንዳያሳድሩ ነው፡፡ እነዚያን ተፅዕኖዎች አሁን ያለው መንግስት መመከት አለበት፡፡ አስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ካልታወጀ፣ አሁን የተጀመሩ ጠቦችና ግጭቶች አይለው መገዳደል ውስጥ ሊከቱን ይችላሉ፡፡ ይሄ በሚገባ ሊጤን ይገባዋል፡፡ ቤተሰብ፣ ሚዲያዎች፣ተሰሚነት ያላቸው ሰዎች —ወጣቶችን አቅጣጫ ማሳየት ማስተማር፣ መለወጥ ያስፈልጋል፡፡ ሌላው አሁን ሁላችንም አደባባይ ላይ ነው ያለነው፡፡ ፌስ ቡክ አደባባይ ላይ በሞቅታ ውስጥ ነን፡፡ ከዚህ አደባባይ ወደ ቤታችን ስንመለስ ጓዳችን ባዶ ሆኖ ነው የሚጠብቀን። የኢኮኖሚ ጥያቄ በየቤታችን አለ፡፡ ፋብሪካዎች በተለያዩ ምክንያቶች እየተስተጓጐሉ ናቸው፡፡ በቂ ምርት የለንም፤ ግብርናችን እየሰራ አይደለም፡፡ ስለዚህ ሰው ከአደባባይ ወደ ቤቱ ሲመለስ፣ የኢኮኖሚ ጥያቄ ይጠብቀዋል፡፡ ይሄን የኢኮኖሚ ጥያቄ ለማስመለስ ደግሞ መልሰን ወደ አደባባይ እንዳንወጣ ስጋት አለኝ። ስራ ስጡን፣ ወደሚል ውትወታ መግባታችን የሚቀር አይመስለኝም፡፡ ስለዚህ መንግስት ሥራ ፈጠራ ላይ መትጋት አለበት፡፡ አንደኛው የስራ ፈጠራ መንገድ፣ መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች በሰፊው እንዲንቀሳቀሱ ማድረግ ነው፡፡ ለመንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች በሩ መከፈት አለበት፡፡ በሌላ በኩል፤ ዜጐቻችን በባህር እየሄዱ ከሚሞቱ በህጋዊ መንገድ ወደ ውጪ አገራት ሄደው፣ እውቀታቸውንና ጉልበታቸውን ሸጠው ገንዘብ እንዲያገኙ ማገዝ ያስፈልጋል፡፡ ኤምባሲዎቻችን በዚህ ረገድ የዜጐችን ሰብአዊ መብት እንዲያስከብሩ ማድረግ አለብን፡፡ አለበለዚያ የኢኮኖሚ ጥያቄው አፍንጫችን ስር ቆሞ እየጠበቀን ነው፡፡

Ethiopia – Breaking the Dam for Western Debt Slavery, By Finian CUNNINGHAM

Ethiopia’s new Prime Minister Abiy Ahmed is moving quickly to open up the strategic Horn of Africa country to Western capital. But far from the move being seen as a progressive reform, many Ethiopians and observers are concerned that the new direction is leading the nation into “debt slavery”.

 

That is particularly poignant for Ethiopia which stands alone as the one African nation never historically colonized by foreign powers. Such proud history of independence could be soon lost.

In a long-overdue press conference earlier this week, premier Abiy trumpeted with self-congratulation that the East Africa nation was to receive a $1 billion loan from the US-dominated World Bank.

Abiy (42), who took office five months ago, didn’t specify what the money would be invested in. He claimed it would be used to facilitate “reforms”. Previously, the prime minister has vowed to open up state-owned companies to foreign investors. Those companies include telecoms, the national airline, electricity and water-supply utilities.

Only two days after the World Bank news, Abiy then announced that the state-owned company involved in the construction of a flagship hydroelectric dam is to have its contract terminated.

He cited “delays” in operations by the Metals and Engineering Corporation (METEC) as the reason for the abrupt sacking.

However, the official complaint of inefficiency and delays seems questionable, since the dam’s construction was, according to its former chief engineer, going forward on schedule, being 60 per cent complete, seven years from its inception. The $4 billion dam will be Africa’s largest hydroelectric scheme. Up to now, it has been self-financed by the Ethiopian state relying solely on public savings from its 100 million population.

METEC reportedly said that it was not aware of any complaint from the prime minister’s office until the contract was suddenly terminated this week. Given that the firm is state-owned and unique, the suggestion now is that the contract will be awarded to a foreign engineering company. The dam already has an Italian firm, Salini, as the leading project management. But the question is: who will be the replacement for the Ethiopian METEC firm?

This is where the timing of the new World Bank funds earmarked for Ethiopia is suspicious. Those funds are likely to go into the coffers of a foreign contractor appointed to replace METEC. But it will be the Ethiopian nation that is saddled with paying off the “loan” – a debt which up to this juncture it has not had to contend with.

Former World Bank economist Peter Koenig, who has since become an ardent critic of the institution and how it operates, says that the $1 billion figure for a developing economy like Ethiopia is “astronomical”. The country’s gross domestic product is around $80 billion.

“This will lead to debt slavery,” said Koenig. “All money from Western-controlled financial institutions like the World Bank and International Monetary Fund is to be avoided at all costs. Their lending of money is simply a cynical way for Western capital to gain control over national economies.”

He added that this is no doubt why premier Abiy is given glowing coverage by Western news media. “He’s a willing accomplice to Western financial takeover,” says Koenig.

By contrast, critical Ethiopian political sources say that it was for this very reason that the former leadership of the country under the late Prime Minister Meles Zenawi sought to block Western capital gaining access to its development plans. Ethiopia’s Grand Renaissance Dam was up to now totally financed by national savings, while other major infrastructure projects, such as telecoms and transport, were partnered with China through soft loans and grants.

Since Abiy Ahmed took over as prime minister in April this year, the former ruling coalition government of the Ethiopian People’s Revolutionary Democrat Front has undergone a radical shift in terms of moving from its previous policy of national independence to one of welcoming Western capital. Also part of that shift is that the new prime minister has embraced Washington’s Arab allies in the region, in particular Egypt, Saudi Arabia and the United Arab Emirates.

This geopolitical shift is happening without a national consensus or even debate, and is causing sharp ethnic tensions in widespread parts of Ethiopia, with dozens of deaths from violent clashes in recent weeks.

Western media typically report that Premier Ahmed is meeting resistance to his supposed “liberal reforms”. But there are also suspicions that the violence has been instigated by the new ruling faction dominated by the PM’s Oromo ethnic group, as a way to justify security crackdowns and to install regional administrations amenable to the political objectives of the central authorities in the capital Addis Ababa under the prime minister’s control.

A sinister sign of this shift-by-stealth came with the shocking assassination on July 26 of the chief engineer responsible for overseeing the Grand Renaissance Dam. Simegnew Bekele (53) was shot dead with a bullet wound to his head, apparently while sitting in his parked car in Addis. There are strong indications that his murder was a political assassination. Engineer Bekele was a consummate professional who was widely revered for his dedication to the dam. He was also committed to the original vision of the project being completed without foreign investment. Bekele was appointed by the former PM Meles Zenawi in 2011 to see the project through to completion.

The dam has long been protested by Egypt, which fears that it may reduce the flow of water in the Blue Nile that is critical for its agriculture. For years, Egypt has been bickering with Ethiopia about the dam.

In June, Ethiopia’s Abiy made his first foreign trip to Cairo where he was warmly received by President Abdel Fattah el Sisi. There was a remarkable change of position, with the Ethiopian leader giving assurances that the dam would be delayed to suit Egypt’s interests. Ethiopian sources noted how the PM recited a Muslim prayer to the Egyptian leader by way of giving assurance.

For a project that was viewed by many Ethiopians as a source of immense national pride, the seeming capitulation to Egyptian concerns caused much consternation. The project manager Simegnew Bekele in particular was said to be perplexed by the abrupt interference in his technical authority, according to sources.

The assassination of Bekele can therefore be plausibly seen as the elimination of a difficult political obstacle to those who want to see the dam delayed or its strategic financing altered.

On the morning that the engineer was killed, Prime Minister Abiy flew out of Addis for a week-long trip to the US. Social media posts from the delegation on board the Ethiopian Airlines plane showed people celebrating. News of the engineer’s death would have no doubt been known by that time. Incongruously, it was later said the celebrations were for a birthday party for somebody among the premier’s delegation to the US.

The shocking murder of a beloved national figure was compounded with the seeming insensitivity of the prime minister. He ignored a public outcry in Ethiopia for him to return immediately from the US to condole with the nation on the barbaric slaying of chief engineer Bekele. The prime minister did not even return for the funeral which was held in Addis on July 29 in what was a day of national mourning.

Bizarrely, Abiy Ahmed has since shown little concern about apprehending the perpetrators of the murder. His public comments are markedly rambling and vague. The Addis police chiefs appointed by the PM also seem grossly incompetent and indifferent.

During his week-long tour of the US, Abiy was greeted by Vice President Mike Pence and high officials belonging to the World Bank and IMF, including Christine Lagarde.

The latest announcement of a $1 billion loan from the World Bank also preceded the visit to Addis Ababa this week by the Egyptian foreign minister Sameh Shoukry and his country’s head of intelligence Abbas Kamel. The visit was openly reported as being for the purpose of talks specifically about the dam project. It was the next day that premier Abiy announced that the contract for the state-owned Ethiopian firm involved in the dam’s construction was to be terminated.

What Ethiopian political sources say is that the country is undergoing a long-held plan for a geopolitical takeover. The nation, which was seen up to now as an African role model for independent development, is being shifted from its erstwhile independence and partnership with China to become a client of Western capital and Washington’s regional allies among the Arab states.

The country is being subjected to a coup in all but name. Abiy Ahmed who has a background in military intelligence is suspected of being a CIA asset, having worked secretly in the past with Eritrea and Ethiopian dissident groups such as the Oromo Liberation Front based in the Eritrean capital, Asmara.

His stellar rise to power was not through election but rather through opaque parliamentary maneuvering. Having gained power, Abiy has rapidly directed the country towards serving the strategic interests of Washington and Arab clients. He and his new ruling faction are opening the dam gates for Western financial subjugation – euphemistically hailed as “reforms” in the Western news media.

( Source: Strategic Culture Foundation)